Toekomstbestendige energiemarkten

Energiemarkten van vroeger

De huidige energiemarkten ontstonden in de jaren negentig in de tijd van de liberalisering. Stimuleren van concurrentie was het hoofddoel. Door technologische vernieuwingen veranderen de energiemarkten van karakter. We kunnen de productie van elektriciteit uit zon en wind niet sturen. Dit maakt balancering steeds belangrijker.

Vroeger volgde het aanbod de vraag, nu gaat dat vaak andersom. Goed ontworpen markten ondersteunen deze ontwikkelingen. Energiemarkten veranderen dan mee met de nagestreefde doelen: innovatie voor verduurzaming en balancering.

Systemen integreren

De afzonderlijke markten voor elektriciteit, gas en warmte raken steeds meer met elkaar verstrengeld. De systemen integreren. Gebouwen verwarmen kan bijvoorbeeld op allerlei manieren: met gas, met elektriciteit, via een warmtenet of met hybride combinaties. Hierbij kunnen we de verschillende bronnen, soms tot in de haarvaten, op elkaar afstemmen. Slecht functionerende markten staan het doel van een betrouwbare, betaalbare en duurzame energievoorziening in de weg. Passende regulering voorkomt dat.

Nieuwe inzichten nodig

In het streven naar een geïntegreerd energiesysteem moeten de afzonderlijke markten rekening met elkaar houden. Ons energietransport is ingericht op het voorkomen van piekbelasting, terwijl balancering juist vraagt om hoge energie-afname tijdens overschotten. Een goede marktordening bevordert een efficiënte balancering.

Een voorbeeld is de elektrische auto die ook als batterij fungeert en tegen betaling stroom kan leveren. Overschotten aan elektriciteit zijn om te zetten in warmte. Omdat alles hier in elkaar grijpt zijn nieuwe inzichten nodig over technologieën, markten, netwerken en regelgeving.

Gelijk speelveld

Voor innovaties is een gelijk speelveld noodzakelijk. Nieuwe, vaak innovatieve marktpartijen, moeten zonder belemmeringen de markt kunnen betreden en volgens dezelfde voorwaarden kunnen opereren als de gevestigde ondernemingen.

Een voorbeeld vormen de vierde generatie warmtenetwerken waarop ook nieuwe partijen zich aandienen voor opwekking en distributie. En dat naar verschillende soorten afnemers. Goede marktordening moet hier voor een eerlijke energietransitie zorgen.

Energiemarkten en technologieën

Nieuwe regulering van de markten moet verduurzaming en innovatie stimuleren. Het ontwerpen van zo'n regulering is ingewikkeld. Wij kunnen daar een bijdrage aan leveren. Uitgaande van de doelen van de marktordening en de verwachte technologische ontwikkeling kunnen we verschillende reguleringsvormen aandragen, die leiden tot een schone, duurzame en innovatieve energievoorziening tegen lage prijzen.

We combineren diepgaande kennis van technologieën, financiële en sociale aspecten, infrastructuur, markten, het energiesysteem als geheel en beleidsvorming door de rijksoverheid. Met als doel om al deze vragen tot op systeemniveau te beantwoorden.

Duidelijkheid voor klant: groene energie gegarandeerd groen

Het huidige systeem van groen-certificaten geeft onvoldoende inzicht in wanneer wind- of zonne-energie is geproduceerd. Wij ontwikkelden een methode in samenwerking met partners Eneco, KPN en handelsplatform ETPA om de certificatenhandel te koppelen aan de handel in op tijd gebaseerde energieproducten. Hiermee krijgen consumenten gedetailleerd inzicht in welke energie ze daadwerkelijk gebruiken op elk moment van de dag.

Klimaat- en Energieverkenning (KEV)

Het doel uit de Klimaatwet voor de reductie van broeikasgasemissies in 2030 is nog niet binnen bereik. Dat blijkt uit de Klimaat- en Energieverkenning (KEV) 2019 van PBL. Wij hebben een bijdrage geleverd en de ontwikkeling van het energiegebruik richting 2030 in kaart gebracht voor de gebouwde omgeving, industrie en glastuinbouw. Verder hebben we de ontwikkeling van aardgaswinning in kaart gebracht en bijgedragen aan het beeld over de toename van hernieuwbare energie.

Financiering van de energietransitie

Voor het behalen van de klimaatdoelen zijn wereldwijd de komende decennia biljoenen dollars aan investeringen nodig in duurzame energie-infrastructuur. Wij onderzoeken hoe investeringen in de Nederlandse energietransitie kunnen worden versneld en opgeschaald. In deze studie is gekeken naar de mogelijke rol van institutionele investeerders die over voldoende kapitaal beschikken om een succesvolle energietransitie in gang te zetten.