GPT-NL versterkt Nederlandse autonomie, kennis en technologie in AI

Kunstmatige intelligentie (AI) ontwikkelt zich in een hoog tempo van belofte naar gamechanger. Voor onze gezondheidszorg, arbeidsmarkt, mobiliteit, energie en tal van andere industrieën en maatschappelijke uitdagingen kan AI bijdragen aan oplossingen, of zelfs doorbraken. Grote taalmodellen, large language models (LLMs), gaan hier een belangrijke rol in spelen. Het bekendste voorbeeld is het toonaangevende ChatGPT, maar ook andere Amerikaanse en Chinese big tech partijen ontwikkelen hun eigen modellen. Deze partijen zijn meestal niet open naar gebruikers, onderzoekers en overheden over de gebruikte data of de getrainde modellen. En dat roept allerlei vragen op.

Weinig inzicht is reden tot zorg

Door het gebrek aan inzicht in deze modellen, is een terechte zorg of onze maatschappelijke, juridische en ethische waarden worden nagestreefd. Hoe voorkomen algoritmes bias, oftewel vooringenomenheid? Hoe neemt het model beslissingen, en hoe zit het met de uitlegbaarheid hiervan? Worden vertrouwelijkheid, privacy en intellectueel eigendom gerespecteerd? Worden (inter)nationale wetten of beleidskaders zoals de EU AI Act nageleefd? En kunnen dergelijke modellen wel gebruikt worden voor belangrijke beslissingen? De Nederlandse digitale soevereiniteit op een kritieke technologie als AI staat daarmee op het spel.

Veilig alternatief van eigen bodem

Met de introductie van GPT-NL heeft ons land straks een eigen taalmodel en ecosysteem, ontwikkeld naar Nederlandse waarden en richtlijnen. GPT-NL wordt een virtuele faciliteit met een ecosysteem van academische instellingen, onderzoekers, bedrijven, overheden en gebruikers. Een veilige, betrouwbare en open omgeving waar deze partijen LLMs en specifieke toepassingen kunnen onderzoeken en uitproberen. Ook is er aandacht voor duurzaamheidaspecten, zoals het energiegebruik van dit type AI.

GPT-NL zal bijdragen aan oplossingen voor grote maatschappelijke uitdagingen  die aansluiten bij de Sustainable Development Goals. Denk daarbij aan het verminderen van ongelijkheid en het bevorderen van digitale inclusiviteit en kwaliteitsonderwijs. Ook kan de technologie op termijn de krapte op de arbeidsmarkt helpen verlichten, en een boost geven aan Conversational AI voor een betere informatie-uitwisseling tussen mensen en AI-systemen.

Strategische autonomie versterken

Met GPT-NL versterkt Nederland haar strategische autonomie, kennis en technologie op het gebied van LLMs. Zo draagt dit initiatief ook bij aan het werven en behouden van AI-talent, waardoor we in ons land een gezond en competitief ecosysteem waarborgen voor kunstmatige intelligentie. Daarmee sluit GPT-NL naadloos aan bij de doelstellingen van de Topsector ICT, de KIA Veiligheid en de Nederlandse AI Coalitie, voor het toepassen van digitale innovaties, en de sleuteltechnologieën AI, Data Science en Data Spaces. Ook zal GPT-NL een integraal onderdeel vormen van Europese initiatieven rond het ontwikkelen van gezamenlijke Generatieve AI op basis van Europese waarden.