Data spaces voor veilige gegevensuitwisseling in de zorg
Data is als zuurstof voor ons zorgsysteem. Goede gegevens zijn van levensbelang in de dagelijkse praktijk en staan aan het begin van elke verbetering of doorbraak. Toch is data nergens zo ontoegankelijk als in de zorg. Dat is begrijpelijk, maar niet langer noodzakelijk.
TNO ziet technologieën om deze silo's te doorbreken als beproefd en bewezen, en opent de deur naar veilige gegevensuitwisseling in de zorg. Zelfs de meest privacygevoelige data kan hiermee veilig wordt geanalyseerd.
Enkele koplopers bewijzen nu al wat mogelijk is als data veilig worden ontsloten en samengebracht. Wij roepen zorgspelers op dit voorbeeld te volgen en samen nieuwe ecosystemen te bouwen rondom datagebruik. Voor een beter, betaalbaarder, bereikbaarder en persoonlijker zorgsysteem.
Paper: Datarevolutie in de zorg, even kansrijk als urgent
Nieuwe technologieën en nieuwe regels maken een datarevolutie in de zorg onafwendbaar. Dit brengt ongekende kansen met zich mee. Wij moedigen de zorg aan deze kansen te pakken en met ons stappen te nemen. Waarom?
Een verbeterd zorgsysteem zit in de wachtkamer
Data-uitwisseling brengt ons zorgsysteem verder. Koplopers in de zorg bewijzen dit. Nederlandse kankeronderzoekers zien bijvoorbeeld scherper dan ooit wie kwetsbaar is voor de ziekte, hoe je symptomen vroeg herkent en waarom behandelingen bij verschillende mensen anders aanslaan. In een tijd van oplopende zorgkosten en personeelstekorten is hun werk niet zomaar welkom, maar noodzakelijk.
Daarnaast kan data die buiten ons zorgsysteem wordt verzameld veel effectiever worden benut dan nu het geval is. Denk daarbij aan gegevens uit gezondheidsapps of metingen van luchtkwaliteit.
Als koploper in Europa bewijst Finland met VTT (de Finse TNO) dat het centraal opslaan van gezondheidsdata aanzienlijk waardevol kan zijn in kritieke situaties.
Ook in Nederland worden in verschillende pilots voor veilige datadeling in de zorg grote stappen gemaakt. Zo werken we in het HERACLES project samen om nuttige data te halen voor onderzoek naar twee soorten kanker. Daarmee gaan we uitdagingen aan om gezondheidsdata optimaal te benutten om de patiëntenzorg te verbeteren.
Verwachte wet European Health Data Space (EHDS)
Een belangrijke Europese wet voor data delen in de zorg zit eraan te komen: de wet European Health Data Space (EHDS). Deze wet belooft een datarevolutie die het zorgsysteem behoorlijk gaat opschudden.
De aankomende wet geeft in de eerste plaats burgers meer controle over hun zorgdata, maar wil tegelijkertijd medische gegevensuitwisseling snel en gemakkelijk toegankelijk maken, over landgrenzen heen.
Dit dwingt de zorgsector om intensiever samen te werken om digitaal op één lijn te komen voor een veilige data-uitwisseling. Hoe? Met privacy technologieën maken we het mogelijk om veilige uitwisseling technisch goed op de rails te krijgen.
Ook jij kunt actief een bijdrage leveren om data-uitwisseling in de zorg mogelijk te maken. Doe jij mee?
Data technologieën voor de zorg uitgelegd
Innovaties in privacy technologieën en data spaces bewijzen dat veilige data-uitwisseling mogelijk is. Wat zijn deze technologieën en wat zijn de verschillen?
Data spaces zijn datadeelsystemen waarbij data, in tegenstelling tot de grote cloud, decentraal wordt opgeslagen. Namelijk bij de databronhouder. Dit maakt dat je zelf de controle houdt op jouw eigen data en toch eenvoudig gegevens kan uitwisselen op basis van een gedeeld beleid en regels.
Vanuit het initiatief International Data Spaces (IDS) ontwikkelen we een Europese standaard voor onafhankelijke en gecontroleerde datadeling.
Privacy enhancing technologies (PET's) is de verzamelnaam voor 3 technologieën die data-analyses tussen organisaties mogelijk maken op een privacyvriendelijke manier.
- Multi-party Computation: is een cryptografische technologie die meerdere partijen in staat stelt berekeningen uit te voeren met hun gecombineerde gegevens, zonder hun eigen individuele invoer bekend te maken. Het doel van MPC is om methoden te creëren voor partijen om gezamenlijk een functie over hun invoer te berekenen terwijl ze die invoer privé houden.
- Federated Learning: is een decentrale en privacyvriendelijke vorm van machine learning. Federated learning maakt het mogelijk dat meerdere partijen gezamenlijk een robuust machine learning model kunnen bouwen zonder gegevens te delen, waardoor kritieke kwesties zoals gegevensprivacy, gegevensbeveiliging, gegevenstoegangsrechten en toegang tot heterogene gegevens worden aangepakt.
- Synthetische Data Generatie: deze methode zet persoonlijke data om naar een volledig nieuwe, kunstmatige dataset. Vergelijkbaar met de originele gegevens, maar niet herleidbaar naar personen.
Generative AI zet adaptieve taal- en spraaktechnologieën in zodat zowel de gebruiker als het AI-systeem elkaar begrijpen.
Self Sovereign Identity (SSI) maakt gebruik van cryptografische technieken om de gebruiker in staat te stellen regie te houden over zijn of haar eigen persoonsgegevens, zonder afhankelijk te zijn van een centrale autoriteit. SSI is een benadering van digitale identiteit die individuen controle geeft over de informatie die ze gebruiken om aan te tonen wie ze zijn op websites, services en applicaties op het web.
Wat TNO voor jou kan betekenen
TNO maakt kennis toepasbaar voor bedrijven, (zorg)organisaties en overheden. We richten ons op het wegnemen van belemmeringen om data sharing tussen organisaties onderling mogelijk te maken.
Van quick scan tot proof of concept; met ‘first-time-engineering’ helpen we jouw bedrijf of organisatie naar een hoger data-plan te tillen. Samen brengen we slimme technologie toepasbaar op een project voor jouw organisatie.
Wil jouw (zorg)organisatie samen met anderen veilig data gebruiken om gemeenschappelijke inzichten te halen uit deze data? Neem contact met ons op.
Neem contact met ons op
-
Timon Brussaard
Functie:Senior Business Development ManagerTimon Brussaard is Business Director van het Leibniz-instituut en Senior Business Development Manager bij TNO. Timon heeft een achtergrond op het gebied van economie en verandermanagement en heeft de afgelopen 18 jaar gewerkt aan business development, onderzoek en consultancyprocessen in de snel veranderende ICT-markt. Zijn expertise omvat normontwikkeling, informatieverstrekking, AI, leiderschap, projectmanagement, communicatie, beleidsvaardigheden en marketing.
-
Standplaats:Den Haag - New Babylon
-
Telefoon:+31 6 14 72 75 00
-
E-mail:E-mail Timon
-
LinkedIn:Timon op LinkedIn
-
-
Sarah van Drumpt
Functie:Onderzoeker Cyberveiligheid en VolksgezondheidSarah van Drumpt is consultant bij de afdeling Toegepaste cryptografie en kwantumalgoritmen. Ze beheert een portfolio van projecten met betrekking tot zingeving met gevoelige gegevens. Haar werk is gericht op de adoptie van innovaties die de digitale samenleving versterken en tegelijkertijd belangrijke maatschappelijke waarden zoals privacy en autonomie waarborgen.
-
E-mail:E-mail Sarah
-
Laat je verder inspireren
Armoedebestrijding met technologie
TNO's EASSI kan adoptie van SSI versnellen
Synthetische datageneratie: veilig leren van persoonlijke data
Generative AI
Centre of Excellence for Data Sharing and Cloud van start
