De mobiliteitstransitie

Uitdagingen van de mobiliteitstransitie

De combinatie van digitalisering en automatisering heeft grote gevolgen voor het mobiliteitssysteem zoals we dit nu kennen: er vindt een mobiliteitstransitie plaats. Denk bijvoorbeeld aan de snelle opkomst van elektrische stepjes en deelscooters en nieuwe technologieën zoals autonoom rijden. De overheid moet de mobiliteitstransitie door beleid in juiste banen leiden. Zonder overheidssturing kan een duurzame samenleving en ‘mobility for all’ namelijk in het geding komen. Wij onderzoeken de uitdagingen, kansen en risico’s van de mobiliteitstransitie. Zo ontstaan belangrijke inzichten in mogelijke transitiepaden en hun impact.

Overheid aan zet

Om maatschappelijk ongewenste ontwikkelingen te voorkomen is nu actie nodig. Van alle betrokkenen maar met name de overheid. Dit begint bij het concretiseren van een integrale visie op onze toekomstige mobiliteit, logistiek en ruimtelijke ontwikkeling. Het vergt bovendien samenwerking, binnen Nederland en Europa. Overheden moeten keuzes maken ten aanzien van bereikbaarheid, leefbaarheid, duurzaamheid, veiligheid en betaalbaarheid van mobiliteit. Ook is het continu sturen op maatschappelijke doelen voor de lange termijn en een adaptieve beleidssturing belangrijk. Net als het bieden van ruimte en kaders voor marktpartijen om nieuwe mobiliteitsdiensten tot bloei te brengen.

Krachtenbundeling

Het is aan overheden om in de omgang met de mobiliteitstransitie adaptief te programmeren. Het is van belang dat overheden, bedrijven en gebruikers verder kijken dan hun eigen belang en hun innovatiekrachten bundelen om de omgeving leefbaar, bereikbaar en veilig te houden. Bedrijven moeten worden uitgedaagd om met slimme ideeën te komen, over de Nederlandse grenzen heen te kijken en samen te werken. Zo ontstaan nieuwe businessmodellen die monopolies kunnen voorkomen. Daarnaast kunnen logistieke diensten zo worden ontwikkeld tot exportproduct.

Innovatiekracht van bedrijven

Gebruikmaken van de innovatiekracht van bedrijven en de toepassing van nieuwe technologieën levert enorme kansen op voor de mobiliteitstransitie. Daarom stimuleren wij samenwerking tussen mobiliteitsaanbieders van trein, tram, metro tot bus én nieuwe generatie (mobiliteits)dienstenaanbieders. Kansen liggen bijvoorbeeld op het gebied van flexibilisering en automatisering van het openbaar vervoer.

Idealiter ontstaat een eerlijke, efficiënte en toekomstbestendige mobiliteitsmarkt. Een markt waarin nieuwe spelers kunnen toetreden, er een ‘level playing field’ bestaat en bedrijven een maatschappelijk verantwoord businessmodel ontwikkelen. Maar zulke markten ontstaan niet vanzelf. Dit vereist randvoorwaarden die ruimte bieden aan nieuwe businessmodellen en aan nieuwe mobiliteitsdiensten die bijdragen aan de bereikbaarheid, leefbaarheid, duurzaamheid, veiligheid en betaalbaarheid.

Oog voor gebruikers

Ook gebruikers zijn in de mobiliteitstransitie een belangrijke partij om rekening mee te houden. Denk bijvoorbeeld aan welke diensten en oplossingen hen aanspreken, maar ook de ethische-, privacy- en veiligheids-gerelateerde vraagstukken en uitdagingen. Wij adviseren om te sturen op ‘mobility for all’: toegankelijk, betaalbaar en eerlijk. En regel bescherming van gebruikers in termen van privacy, sociale gelijkheid, kosten, veiligheid, arbeidsvoorwaarden en duurzaamheid.

Ook is er een organisatie binnen het ecosysteem nodig die gebruikers en hun belangen op een goede manier vertegenwoordigt. De uitdaging is zorgen voor een situatie waarin overheden, bedrijven en gebruikers samenwerken aan een optimale balans in hun belangen bij het realiseren van innovaties.

De mobiliteitstransitie in goederenvervoer

Transportbeleid voor goederenvervoer richt zich nu nog vaak op de verschuiving van de weg naar spoor en binnenvaart. Maar TNO verkent de transitie naar de combinatie van autonoom rijden, elektrisch rijden, gebruik van platformen en nachtrijden. Deze ontwikkelingen gaan sneller in het wegtransport, wat dus weer kan zorgen voor een omgekeerde verschuiving, van spoor en binnenvaart naar de weg. Afhankelijk van hoe de transitie gaat, kan dit zowel tot een gewenste als ongewenste situatie leiden.

TNO ondersteunt de mobiliteitstransitie

Om het toekomstige mobiliteitssysteem en de leefomgeving optimaal vorm te geven, staan wij klaar om te helpen. Dit doen we met innovatieve tools, kennisproducten en -instrumenten en technische innovaties. Daarbij nemen we het keuzegedrag van gebruikers mee in onze modellen. Zo ondersteunen we overheden en bedrijven om maatschappelijke effecten te optimaliseren en risico’s te minimaliseren.

Dit doen we vanuit onze integrale, innovatieve en domeinoverschrijdende kennis. We hebben zicht op de impact van de huidige veranderingen en kennis van technologische details en maatschappelijke transities ten aanzien van mobiliteit, logistiek, verstedelijking, economie en governance. Zo dragen we eraan bij om het gehele mobiliteitssysteem te laten bewegen in de richting van het gewenste transitiepad.