Eerste stappen richting zelforganiserende logistiek

Als logistieke processen – planning, opslag, overslag, distributie, transport over de hele keten – verder worden geautomatiseerd, autonoom kunnen verlopen en er lokaal informatie beschikbaar is, komt de volgende essentiële stap in beeld: zelforganiserende logistiek. TNO ontwikkelt hiervoor niet direct nieuwe technologieën – daar is de markt prima toe in staat – maar richt zich vooral op het organiseren van de keten, het tot stand brengen van nieuwe samenwerkingsvormen en vooral op het met experimenten met bedrijven laten zien hoe logistieke innovaties nu al in de praktijk kunnen werken. Dit geldt voor automatisering in het wegvervoer, zoals truck platooning. Maar ook voor autonoom vervoer over spoor en via binnenvaart, en de Internet of Things-technologie.

Pakket kiest meest logische route

De traditionele routeplanning vooraf van ritten met vrachtwagens of bestelbussen wordt in de nieuwe aanpak vervangen door een dynamische planning, die op basis van realtime informatie doorlopend kan wijzigen. Niet de planner of chauffeur kiest de meest logische route, maar de pakketten die zijn uitgerust met sensoren en communiceren met intelligente zelflerende systemen.

Intelligent en zelflerend systeem

De systemen weten waar het voertuig, vaartuig, trein of vliegtuig zich bevindt, welke goederen wanneer naar welke bestemming moeten en kunnen de route of het vervoermiddel op elk moment aanpassen. Het ontstaan van een file, stremming van de vaarweg, plotselinge weeromslag of veranderende wensen van ontvangers zijn direct door te rekenen op hun gevolgen en het systeem biedt het, in tijd of geld, meest logische alternatief.

Nieuwe verdienmodellen door zelforganiserende logistiek

Zo bereiden we een experiment voor met een logistieke partij om de bezorging van pakketten van distributiecentra naar de klant met bestelbussen efficiënter en duurzamer te maken. Zelforganisatie is ook hier het sleutelwoord. Een tweede uitdaging is om dit niet alleen binnen het bedrijf slimmer te organiseren, maar het ook met andere partijen in de keten te doen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan het onderweg kunnen overnemen van elkaars pakketten tussen voertuigen van pakketbedrijven en webwinkelketens. Zo ontstaan ook nieuwe verdienmodellen, die we met deelnemende bedrijven ontwikkelen.

Van tijdverlies naar winstgevende activiteiten

De afgelopen tijd is er door en voor partijen in de logistiek visie ontwikkeld en zijn er ideeën uitgewerkt om processen te optimaliseren. Nu wil TNO de beoogde innovaties versnellen in praktijkgerichte experimenten, ook wel living labs genoemd. Hierin is niet langer de logistiek leidend, maar de klant. De vervoerder bepaalt niet langer de voor hem meest gunstige route, maar de te vervoeren lading geeft aan hoe ze het snelst bij de klant moet komen. Het tijdverlies dat nu steeds optreedt, is om te zetten in winstgevende activiteiten. Nederland kan hierin internationaal een voortrekkersrol spelen door nieuwe systemen te ontwikkelen, in de praktijk beproeven en combineren met innovaties waar we ook voorop lopen als autonoom rijden en varen en met truck platooning.