H-vision: versneld CO2-arme industrie met blauwe waterstof

Verduurzamen havengebied

De industrie in het havengebied Rotterdam heeft forse ambities om te verduurzamen. In 2025 wil het de uitstoot van CO2 door toepassing van CO2 afvang en opslag met twee megaton hebben teruggebracht, oplopend tot minstens zes in 2030. Dat is bijna de helft van de 14 Mton die de totale industrie in ons land in 2030 moet reduceren.

CO2-vrije industrie

Een groep van rond de vijftien partijen werkt samen met TNO om dit gestalte te geven. De samenwerking is tot stand gebracht door ondernemersvereniging Deltalinqs, die zo’n zevenhonderd bedrijven vertegenwoordigt in de mainport Rotterdam. Het uiteindelijke doel is een volledig CO2-vrije industrie in het havengebied, vooral door toepassing van groene waterstof. De blauwe variant is nodig als tussenstap.

Processen makkelijk om te bouwen

Het consortium, waaronder grote petrochemische- en energiebedrijven als Air Liquide, BP, Gasunie, Shell en Uniper heeft mede op basis van technologische kennis van TNO verschillende routes uitgewerkt. De twee grote, moderne kolencentrales op de Maasvlakte zijn deels om te bouwen naar waterstof om CO2-vrije stroom te produceren. Bij chemische- en raffinageprocessen, die veel grijze waterstof gebruiken, is de CO2 af te vangen en op te slaan in lege velden onder de Noordzee. Voor raffinaderijen en fabrieken met hoge temperatuur processen is elektriciteit niet geschikt, maar waterstof juist goed toepasbaar. Het heeft als voordeel dat veel industriële processen makkelijk zijn om te bouwen van het veel gebruikte aardgas naar waterstof. Als bijkomend voordeel kunnen restgassen van de raffinaderijen gebruikt worden als grondstof voor de blauwe waterstof productie.

Grote waterstoffabriek op centrale plek

Om de ambities voor blauwe waterstof te realiseren moet er een grootschalige waterstof- en CO2 infrastructuur in het havengebied komen. Hier haakt H-vision aan op het bestaande Porthos-project van Havenbedrijf Rotterdam, Gasunie en EBN. Porthos voorziet in een nieuw stelsel van pijpleidingen waar bedrijven uit de haven op kunnen aansluiten om hun afgevangen CO2 te transporteren naar lege gasvelden onder de Noordzee. In de H-vision plannen komt er een grote waterstoffabriek op de Maasvlakte om de extra waterstofvraag van de industriële processen in het havengebied te voeden. De infrastructuur van het Porthos-project is inzetbaar om de CO2 te transporteren die hier wordt afgevangen. Voor het transport van de blauwe waterstof zal een nieuw netwerk van leidingen door het havengebied moeten worden aangelegd.

Infrastructuur voor groene waterstof

TNO heeft samen met het consortium onderzoek gedaan naar toekomstig vraag en aanbod, de economische haalbaarheid en het kunnen inpassen van blauwe waterstof in de huidige productieprocessen. Door de beoogde infrastructuur is het niet langer nodig waterstof per bedrijf te produceren en de CO2 af te vangen. Alle fabrieken zijn vanuit één centrale plaats te bedienen, wat efficiënter en goedkoper is. TNO heeft berekend dat voor de toepassing in raffinaderijen tot wel 70% van de benodigde hoeveelheid gas voor de productie van blauwe waterstof uit restgassen van de industrie is te halen. Import van gas uit het buitenland is daarmee slechts beperkt noodzakelijk.

Een ander kostenvoordeel is dat de infrastructuur op termijn inzetbaar is voor opslag en transport van groene waterstof geproduceerd uit zon en offshore wind die naar verwachting vanaf 2030 beschikbaar komt. H-vision effent zo de weg naar een groene waterstofeconomie en daarmee een CO2-arme industrie.