Grootschalige opslag van duurzame warmte

Project Heatstore

Heatstore ontwikkelt technologieën voor de opslag van thermische energie en demonstreert deze in praktijkproeven. 23 partijen uit 9 landen werken samen en wij coördineren het project. Bij de technologieën gaat het om verschillende configuraties waarin warmtebronnen, opslagtechnieken en benutting van warmte worden gecombineerd.

6 praktijkproeven staan op het programma in Nederland, België, Duitsland, Frankrijk en Zwitserland. Vanuit Nederland zijn de andere deelnemers adviesbureau IF Technology, energiebedrijf ECW, wateronderzoeksinstituut KWR en het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW).

Ondergrondse opslag

Ondergrondse opslag op zich bestaat al, maar kleinschalig en op betrekkelijk lage temperaturen. Het doel is het demonsteren van hoge temperatuuropslag (HT-UTES), van 25 tot 90 graden. En dat dan in combinatie met uiteenlopende warmtebronnen, zoals geothermisch, zonnewarmte en restwarmte uit afvalverwerking. De warmte uit die bronnen wordt opgeslagen in waterhoudende lagen, via ondergrondse warmtewisselaars en in lege kolenmijnen.

Combinatie bronnen en opslag

Met een slimme combinatie van warmtebronnen en opslagtechnologieën moet opgeslagen warmte een heel seizoen kunnen overbruggen. De vraag naar warmte kan dan beter worden afgestemd met het aanbod. Denk aan vraag van bedrijven, huishoudens en gebouwen. Het overschot in de zomer wordt tot honderden meters diep opgeslagen. In de winter kan het dan weer leveren aan warmtenetten. Met slimme regeltechniek wil het samenwerkingsverband de vraag naar warmte beter sturen en de warmtenetten slimmer maken. Zo kunnen kosten verder worden bespaard.

Bedrijfsleven stimuleren

Geothermie, waaronder warmteopslag in de ondergrond, heeft veel meer potentie dan in praktijk wordt gerealiseerd. Maar er zijn technologische uitdagingen voordat warmtebronnen en warmteopslag grootschalig zijn te combineren. Project Heatstore brengt niet alleen de technologie verder, maar kijkt ook naar maatschappelijke inbedding, businessmodellen en wetgeving. Zo wil het consortium zorgen voor een zo kort mogelijke tijd tussen technologische doorontwikkeling en marktintroductie.

Seizoensopslag warmte

De warmtevraag in Nederland is erg afhankelijk van het seizoen. Er is hoge vraag in de winter en lagere vraag in de zomer. De uitdaging het aansluiten op de vraag naar warmte en het aanbod van duurzame warmtebronnen, zonder dat de kosten te hoog worden. Seizoensopslag van warmte in de ondergrond kan hierbij een belangrijke rol spelen.

Kleinschalig en boven de grond

Kleinschalige warmteopslag komt al veel voor. Denk aan boilers of warmtenetten. Het zijn vooral bovengrondse buffers voor warmteopslag die de warmte enkele uren opslaan. Seizoensopslag van warmte in warmtenetten als technologie wordt nog niet breed toegepast. Een doorbraakinnovatie hierin is de warmtebatterij voor opslag van energie.

Locaties en kansen

We werken in meerdere Europese en nationale projecten aan warmte-opslagsystemen die niet alleen seizoenen kunnen overbruggen maar ook op grote schaal toepasbaar zijn. Namelijk tot duizenden huishoudens of hectaren tuinbouw die in de wintermaanden hun warmte krijgen vanuit de opslag. Om ondergrondse warmteopslag grootschalig mogelijk te maken hoeft geen bijzonder complexe techniek te worden toegepast. Wat vooral belangrijk is en waar wij op dit moment mee bezig zijn, is vaststellen waar de ondergrond geschikt is voor warmteopslag. En waar die het beste is te combineren met de bovengrondse infrastructuur.