Battery Competence Cluster NL geeft energietransitie en nationaal verdienvermogen boost

Om de klimaatdoelen te halen en de energietransitie te laten slagen is innovatieve batterijtechnologie onmisbaar. Auto’s, bussen, vrachtwagens en schepen worden in toenemende mate geëlektrificeerd. Groeiende problemen door netcongestie en de overstap naar hernieuwbare energiebronnen vergroten het belang van slimme energieopslag. Om nieuwe batterijen te maken is zowel een stabiele levering van kritieke materialen nodig, als nieuwe, innovatieve recyclingtechnologieën om die materialen later terug te winnen.

Zo creëert Nederland een circulair batterij-ecosysteem. Een sterk batterij-ecosysteem is niet alleen nodig voor de klimaatneutrale toekomst van Nederland, het biedt ook volop kansen voor ons nationale verdienvermogen. En dat is precies wat het Battery Competence Cluster – NL wil bereiken.

Wereldwijd toonaangevend in batterijproductie

Het programma is in 2021 gestart als Battery Competence Center (BCC) in de Brainport regio, met het accent op zwaar transport. Met DAF en VDL is ons land traditioneel sterk in de markt van vrachtwagens en bussen. Maar hoe kunnen we ervoor zorgen dat deze belangrijke sector zijn competitieve voorsprong behoudt in de energietransitie?

De sleutel tot succes bleek te liggen in het gezamenlijk ontwikkelen en delen van pre-competitieve kennis op het gebied van batterijtechnologie en kritieke grondstoffen. Als een van de ‘founding fathers’ speelt TNO vanaf het begin een belangrijke rol als kennispartner in het BCC.

De kracht van deze aanpak is de kennisuitwisseling en kruisbestuiving die ontstaat tussen OEM’s, mkb'ers, start-ups en kennisinstellingen. Vanaf het begin was er de intentie om dit regionale initiatief op te schalen naar een landelijk kenniscentrum. Nederland is een klein land, dus zo kunnen we de kennis die lokaal voorhanden is optimaal benutten om ons verdienvermogen met batterijtechnologie te vergroten en de energietransitie te versnellen.

Batterijtechnologie, waar liggen groeikansen?

Inmiddels is de landelijke opschaling naar het Battery Competence Cluster – NL een feit. Het richt zich op vier belangrijke groeikansen voor Nederland met batterijtechnologie. De ontwikkeling van batterijsystemen en -pakketten, en dan met name voor heavy duty toepassingen in wegtransport en scheepvaart, blijft een van de prioriteiten.

TNO draagt hieraan bij met modellen die nauwkeurig voorspellen hoe batterijcellen zich gedragen. Hierdoor weten we exact onder welke omstandigheden deze cellen het beste werken, en welke celtechnologie geschikt is voor een specifieke applicatie. Met deze kennis kunnen we op basis van bestaande cellen unieke batterijmodules en -pakketten ontwikkelen die optimaal presteren voor een specifieke toepassing. Met zulke innovatieve batterijtechnologie kun je toonaangevende producten ontwikkelen.

Het cluster wil nadrukkelijk niet alleen grote bedrijven helpen. Het mkb is een drijvende kracht achter onze economie. Met deze kennis stellen we ook kleinere partijen in staat om competitief te zijn met innovatieve batterijtechnologie. Wil je meer weten? Neem contact op met Luc Kikkert.

Onderscheidend in batterijproductie

Door de hightech industrie te verbinden met start-ups en spin-offs, ontstaat nog een interessante markt voor Nederland. “We hoeven de batterijcelproductie niet naar Nederland te halen. Maar we kunnen hier wel de beste productiemachines en -processen voor batterijen ontwikkelen, en de productie verzorgen van batterijgrondstoffen.

Bij TNO in Holst Centre en spin-offs wordt hard gewerkt aan een nieuwe generatie lithium-ion en ‘solid state’ batterijen en ‘thin-film’-processen die veel minder schaarse grondstoffen gebruiken. Met dit soort innovaties kunnen we wereldwijd toonaangevend worden in batterijproductie en de machines die je hiervoor nodig hebt. Vergelijkbaar met ASML, dat uniek is met productiemachines voor chips. Het stelt Nederland in staat om de afhankelijkheid in de keten ten opzichte van andere landen te verkleinen.

Vanuit het Groeifonds werkt TNO aan opschaling naar prototypeproductie, waarvoor onderzoek wordt verricht naar koelmethodes, celtypen, en methodes voor assembleren en de-assembleren. Bij het opzetten van productielijnen kun je veel van elkaar leren. Bovendien hoeven onze partners deze kennis niet bij een commerciële, concurrerende partij in te kopen, maar kunnen ze samenwerken met een neutrale partner als TNO.

Circulariteit van strategisch belang

Ook op het gebied van circulariteit signaleert het Battery Competence Cluster – NL kansen voor Nederlandse bedrijven. We hebben hier geen eigen grondstoffen, waardoor we voor batterijproductie afhankelijk zijn van het buitenland. Echter: in bestaande batterijen zit een hoge concentratie van deze schaarse metalen. Door de aangescherpte regelgeving, schaarste en toenemende vraag, zal de vraag naar (teruggewonnen) batterijgrondstoffen flink stijgen. Bij TNO werken we aan nieuwe technieken om een hoger percentage van dit materiaal terug te winnen. Die methodieken zijn niet alleen waardevol voor bedrijven hier, maar ook voor het buitenland.

Voor recycling zitten nog twee veelbelovende stappen die batterijen duurzamer kunnen maken: ‘second-use’ en ‘second-life’ applicatie. Bijvoorbeeld een batterij uit een containerhijskraan in de Rotterdamse haven kan een tweede keer gebruikt worden in heftrucks van dezelfde leverancier.

Daarna kan dezelfde batterij bijvoorbeeld nog een tweede leven krijgen als onderdeel van een stationaire opslag voor netstabilisatie – nog een focuspunt van TNO. Er wordt gekeken naar de complete levenscyclus van de batterij om de levensduur zo optimaal mogelijk te benutten.

Krachtig nationaal batterij-ecosysteem

Door de nationale aanpak van het cluster weten beleidsmakers duidelijk waar kansen liggen voor de Nederlandse economie en wat de beleidsfocus moet zijn. Het kabinet heeft met de Actieagenda Batterijen inmiddels een duidelijk document gekregen dat aangeeft in welke activiteiten ons land moet investeren om het verdienvermogen van Nederland met batterijtechnologie te vergroten.

Het is daarom belangrijk om nu te investeren om zo de boot niet te missen. Anders zullen ander landen ons voor zijn. Bedrijven, groot of klein, beleidsmakers, onderwijsinstellingen: iedereen die een vraag heeft over, of aan de slag wil met batterijtechnologie, helpen we graag verder. Door kennis uit te wisselen en een heldere focus in onze activiteiten aan te brengen, kunnen we snel grote stappen vooruit zetten en bouwen aan een krachtig nationaal batterij-ecosysteem.