Burgerparticipatie in de energietransitie

Wat is een Regionale Energiestrategie?

De Regionale Energie Strategie (RES) helpt om het standaard participatieproces te veranderen. De RES wordt gebruikt voor het invullen van de ruimtelijke opgave van de energietransitie met maatschappelijke betrokkenheid. Zo kan het participatieproces voor bewoners opnieuw onder de loep worden genomen. Tijdens het proces van het bepalen van zoekgebieden naar het bepalen van concrete locaties voor duurzame energie projecten, wordt de ruimtelijke impact van de energietransitie steeds zichtbaarder.

Warm(t)e Kermis: innovatieve tool voor het ophalen van participatiebehoeftes onder bewoners

Bewoners spelen een sleutelrol bij het verduurzamen van hun woning. In het Klimaatakkoord is vastgesteld dat alle woningen in 2050 aardgasvrij moeten zijn. Tot 2030 moeten de eerste 1,5 miljoen bestaande woningen worden verduurzaamd.

Het is daarom belangrijk in kaart te brengen wat de wensen en behoeftes zijn van bewoners ten aanzien van woningverduurzaming. Maar hoe weet je als gemeente in hoeverre bewoners betrokken willen worden en op welke manier?

Bewoners vroeg betrekken

Een dynamische procesaanpak en een permanent gesprek met bewoners kan de beleving van bewoners in kaart brengen. Vanuit het proces van de RES moeten burgers zo vroeg mogelijk worden betrokken in het besluitvormingsproces. Maar in de praktijk vragen partijen zich af of de bewoner wel op betrokkenheid op dit abstractere niveau zit te wachten. En of bewoners dan niet te veel een bestuurdersrol krijgen.

Inspiratieplaat burgerparticipatie helpt overheid

We onderzoeken welke rol de volgende aspecten spelen voor bewoners:

• hechting aan plaats
• lokale wederkerigheid
• de geschiedenis van een gebied
• vertrouwen van bewoners in de lokale overheid
• de houding ten opzichte van duurzame energie voor bewoners

In opdracht van de Provincie Utrecht is gekeken naar de gemeenten binnen de Utrechtse RES, regio’s Amersfoort, U16 en Foodvalley.

Download het rapport 'Participatieproces bij de Utrechtse RES'en' (pdf)

Gemeenten aan zet

Voor gemeenten zijn inzichten en methoden beschikbaar om de regierol bij burgerparticipatie op zich te nemen. Dit volgt uit recente nationale en internationale wetenschappelijke inzichten en praktijkmethoden. Samen met adviesbureau TwynstraGudde hebben we deze actielijnen gevisualiseerd en gekoppeld aan een aantal lessen. Deze staan in de inspiratieplaat, die zo is gemaakt dat gemeenten vanuit meerdere startpunten en kennisniveaus er mee aan de slag kunnen.

Voorbereiding burgerparticipatie

Uit de inspiratieplaat blijkt bijvoorbeeld dat het bij de voorbereidingsfase belangrijk is om de verantwoordelijkheden duidelijk te beleggen. Zo worden de behoeftes per partij duidelijk. Vraag jezelf van te voren wat de invloed is van het participatietraject op de besluitvorming. Bijvoorbeeld hoe belangrijk de gemeenteraad de mening van de inwoners vindt.

Meerdere participatiemethoden

Burgerparticipatie is een tijdsintensief proces. Dat beïnvloedt hoeveel regie een gemeente in het proces kan uitoefenen. Gebruik daarom verschillende participatiemethoden en besteed aandacht aan het betrekken van verschillende doelgroepen. Zo kunnen bewoners met een smallere beurs gebaat zijn bij een gesprek over energiearmoede. En jongeren kunnen een positief geluid laten horen in de discussie rondom de energietransitie. Combineer de participatieprojecten die al voor de RES zijn opgestart of hier parallel aan lopen.