Asbest
Bij het werken met asbest kunnen vezels vrijkomen die gevaarlijk kunnen zijn voor de werknemer en de omgeving. Het is belangrijk dat er zo min mogelijk blootstelling aan asbestvezels is tijdens het saneren van asbesthoudende producten. Zo blijven schadelijke effecten op de gezondheid het kleinst. We werken samen met verschillende stakeholders aan innovatieve oplossingen om mensen gezond aan het werk te houden en risico’s voor mens en milieu te beperken.
In het onderzoeksteam van TNO werken experts uit verschillende kennisdomeinen. Zoals arbeidshygiëne, exposure assessment, risk assessment, asbestanalyse en sensoriek. Dankzij deze samenwerking dragen we vanuit verschillende hoeken bij aan het onderzoek van asbestgerelateerde vraagstukken en technologische innovatie. Daarnaast is ons wetenschappelijk onderzoek integer en onafhankelijk. In onze projecten werken we onder andere samen met beleidsmakers, brancheverenigingen, industrie en andere marktpartijen, handhavers en opleidingsinstituten. Daarnaast brengen we onze kennis in bij de ontwikkeling van asbestgerelateerde normen en certificering.
Exposure assessment & management
Om blootstelling en blootstellingsfactoren in kaart te brengen, gebruiken we meetstudies. Of we modelleren de blootstelling. Ook onderzoeken we de effectiviteit van beheersmaatregelen en persoonlijke beschermingsmiddelen. Om blootstelling binnen en buiten effectief te meten, kan TNO meetstrategieën opstellen. Tot slot kunnen we als kennisexpert optreden voor bijvoorbeeld contra-expertises van samples of het opzetten en evalueren van interventiestudies.
Wij verzorgen het ontwerp en de coördinatie van meetcampagnes. We stellen een passende meetstrategie op die voldoet aan de hoogste eisen. Hierbij combineren we arbeidshygiënische kennis en kennis over asbest. We stellen een strategie op die past bij het doel en de specifieke situatie, inclusief randvoorwaarden voor kwaliteitsborging. Hierdoor kunnen we de meetdata gebruiken voor verschillende doelen, zoals:
- interventieonderzoek
- basis voor blootstellingsmodellering
- input voor het valideren van een werkmethode of een beheersmaatregel
TNO heeft protocollen ontwikkeld voor blootstellingsonderzoek, bijvoorbeeld validatiemetingen. Hierbij staat voorop dat de randvoorwaarden voor het verzamelen van meetgegevens voldoen aan een bepaalde kwaliteit. We hebben een goede meetstrategie opgesteld, op basis van state-of-the-art arbeidshygiënische expertise.
Daarnaast zijn we nauw betrokken bij de ontwikkeling van vele nationale (NEN) en internationale (ISO) asbestnormen. Zo dragen we bij aan standaardisering en kwaliteitsborging binnen de branche. Deze normen gaan over de analyse van asbest in de lucht, materialen en in stof, maar ook over asbest in (water)bodem en puin(granulaat). Voor veel uitgebrachte NEN normen hebben wij de basis gelegd. Zo hebben we innovatieve analysemethoden en meetstrategieën ontwikkeld zoals NEN 2990, NEN2991, NEN2939, NEN5707, NEN5897, NEN 5858.
Naast het meten van blootstelling, staan wij (inter)nationaal bekend als een specialist op het gebied van blootstellingsmodellering. Door blootstellingsmodellering verzamelen wij kennis over blootstellingsniveaus en blootstellingsfactoren. Hiervoor gebruiken we goed uitgevoerde en gedocumenteerde metingen. Door blootstelling te modelleren, kunnen we blootstellingsniveaus inschatten. Dit komt bijvoorbeeld van pas bij:
- omstandigheden die (nog) niet zijn bemeten
- retrospectief onderzoek
- of omstandigheden die in de toekomst op zouden kunnen treden
Verder helpen de modelleringen ook om verschillende (beheers)scenario’s met elkaar te vergelijken. Ook gebruiken we de kennis over blootstellingsfactoren om op een effectieve manier in te grijpen. Met als doel blootstelling terugdringen, of voor het trainen van mensen die met asbest werken.
Wij ontwerpen metingen naar asbest in buitenlucht, en voeren deze metingen ook zelf uit. Zo bepalen we de blootstelling aan en/of verspreiding van asbestvezels in het milieu. Deze metingen kunnen verschillende doelen hebben:
- routinematige metingen
- bepalen van achtergrondconcentratie tijdens werkzaamheden
- de situatie in kaart brengen na incidenten of verstoringen
We gebruiken hiervoor state-of-the-art hoge resolutie elektronenmicroscopen, en hebben daarnaast specifieke meet- en analyseprotocollen ontwikkeld om lage asbestvezelconcentraties te kunnen detecteren.
Asbestanalyse
Wij hebben ons de afgelopen decennia ontwikkeld tot een specialist op het gebied van asbestanalyse. We beschikken daarvoor over state-of-the-art analysefaciliteiten. Ook ontwikkelen we nationale en internationale normen op dit vakgebied. We zijn al jarenlang betrokken bij ringonderzoeken als referentielaboratorium. Daarom treden we ook op als kennisexpert optreden bij uiteenlopende analyses van asbest in diverse matrices. Denk daarbij aan asbest analyseren in lucht, water en materiaal. Maar ook aan analyses in complexe matrices en technisch moeilijk uitvoerbare analyses (bijvoorbeeld bij lage concentraties).
Je kunt ons inzetten om analyses en contra-analyses van asbesthoudende samples uit te voeren, afkomstig uit lucht of andere (complexe) materialen. Het kan hierbij gaan om een normale bepaling van het aantal aangetroffen asbestvezels. Of we geven een “second opinion”: we voeren een contra-analyse uit als er twijfels zijn over een analyseresultaat. We werken onafhankelijk en integer bij al onze analyses en contra-analyses. De analyses voldoen aan de volgende standaarden (deels onder RvA-Test accreditatie (L026)):
- Bepaling van asbest en andere minerale vezels in binnen- en buitenlucht met behulp van elektronenmicroscopie (SEM/EDX), volgens de normen ISO 14966, NEN2939 en NEN2991;
- Complexe analyses, zoals zeer lage concentraties asbest in lucht, stof en materialen en ongewone matrices zoals (vuil) water, olie, slib, talk, afval, schroot, erts, vermiculiet en natuursteen.
Bij TNO leveren we gestandaardiseerde asbesthoudende materialen voor het ringonderzoek “Asbest in Bulkmaterialen” aan nationale asbestlaboratoria. Daarnaast zijn we een referentielaboratorium voor de internationale ringonderzoeken van asbest in materialen en asbest in lucht, georganiseerd door het “Health and Safety Laboratory” in Groot Brittannië. Deze ringonderzoeken helpen om de kwaliteit van laboratoria hoog te houden.
Technologische innovaties voor de asbestbranche
Bij TNO werken we samen met diverse bedrijven en marktpartijen aan technologische innovaties binnen de asbestbranche. Dit betreft productontwikkeling, maar ook het onderzoeken van toepassingsgebieden en doorontwikkeling van bestaande technologieën. Zo werken we aan ontwikkelingen op het gebied van sensoring, doorontwikkeling van asbestanalyses voor lage concentraties en optimalisatie in de verwerking van asbest.
Asbestconcentraties meten in materialen, stof en lucht gebeurt op dit moment nog handmatig met microscopische technieken. Een tijdrovende, kostbare en soms niet transparante bezigheid. Ook is hiervoor specifieke expertise van ervaren laboranten nodig. Daarom ontwikkelen en stimuleren we innovaties op het gebied van asbestdetectie. We willen daarmee de snelheid en kwaliteit van detectie vergroten en de kosten verminderen.
Een andere manier waarop we bijdragen aan technologische innovaties, is door nieuwe sensoriek te ontwikkelen om on-site snel duidelijkheid te geven over de identiteit van verdacht materiaal. Zo ontwikkelen we een sensor die in minder dan één minuut de gebruiker vertelt of een bepaald materiaal asbesthoudend is en zo ja, welk type er in welke hoeveelheid is aangetroffen.
De sanering van asbest is aan strenge regels gebonden. Hierdoor krijgt innovatie op dit moment weinig kans. Wij vinden dat innovatie en technologische vernieuwing in de asbestsaneringsbranche onmisbaar is om op een snelle, efficiënte en veilige manier Nederland “asbestvrij” te maken. Samen met het bedrijfsleven kunnen wij innovatieve oplossingen bedenken en nieuwe technieken beoordelen op effectiviteit en veiligheid. Dat doen we aan de hand van specifieke meetstrategieën, volgens de wettelijke richtlijnen. Op het gebied van de verwerking van gesaneerd asbesthoudend afval gelden dezelfde technologische uitdagingen. Bovendien zijn de huidige technieken daarvoor nauwelijks kosteneffectief en duurzaam.
Innovatie en verduurzaming van verwerkingsprocessen van asbesthoudend afval zijn nodig om een goed alternatief te bieden voor het huidige storten. Daarom werken wij nee aan nieuwe duurzame verwerkingsmethoden en -processen. We steunen initiatieven die een innovatieve verwerking van asbest mogelijk maken. Denk aan het denatureren, versmelten en behandeling met natronloog. Door onze specialistische kennis op het gebied van asbestkarakterisatie en de state-of-the-art analyse faciliteiten kunnen wij zeer lage concentraties aan asbest detecteren en daarmee ook de onschadelijkheid van het restproduct vaststellen.