Transitie gezonde leefomgeving
We hebben als maatschappij te maken met allerlei opgaven op het gebied van klimaat, verduurzaming, verstedelijking, leefbaarheid en mobiliteit. Maar ook op het vlak van gezondheid, cohesie en brede welvaart. Met name mensen met een sociaaleconomische achterstand worden onevenredig geraakt. Met het innovatiegebied Health Transitions creëren wij grip op de integrale samenhang tussen gezondheid, gedrag en leefomgeving door samen met gemeenten, provincies en private partijen verbinding te leggen tussen gezondheidseffecten en opgaven in de leefomgeving.
Gezondheid en leefomgeving
Kansenongelijkheid met betrekking tot gezondheid en levensverwachting wordt in belangrijke mate bepaald door de omgeving. Kwetsbare mensen wonen veelal in woningen en buurten met een lage woon- en leefkwaliteit. Enerzijds is er een directe impact van een ongezonde leefomgeving op gezondheid. Zo is een toename van ziektelast gerelateerd aan bijvoorbeeld luchtverontreiniging. Anderzijds beïnvloedt de ruimtelijke context ons gedrag (beweging, voeding), wat weer bijdraagt aan gezondheid.
Koppeling ruimtelijke opgaven & kwetsbare inwoners
Vergroening en de energie- en mobiliteitstransitie vormen wat ons betreft ‘meekoppelkansen’ voor gezondheid(sverschillen). Mensen met een lage sociaaleconomische status wonen vaker in een buurt met weinig groenvoorzieningen en lopen daarmee een gezondheidsachterstand op. Een juiste aanpak op vergroening biedt een kans om de gezondheidsverschillen te verkleinen. Ook bij woningverduurzaming en duurzame en slimme mobiliteit dient nadrukkelijk aandacht te zijn voor kwetsbare burgers.
Meer weten?
Wil je meer weten over de relatie tussen gezondheid, gedrag en de leefomgeving van mensen met een lage sociaaleconomische positie? Download de paper 'Gezondere leefomgevingen, Gezondere burgers'.
Integrale aanpak gezonde leefomgeving
Om grip te krijgen op de integrale samenhang tussen gezondheid, gedrag en leefomgeving richten wij ons op drie belangrijke pijlers:
1. Gedeelde visie en orkestreren van samenwerking
Hoe zorgen we voor een gezamenlijke blik op gezondheid vanuit meerdere domeinen en transities? Een aanpak vanuit meerdere domeinen en transities brengt automatisch de noodzaak met zich mee tot samenwerking. Een scherpe visie en agenda mobiliseert en combineert kennis, middelen en betrokkenheid uit verschillende domeinen en stelt stakeholders in staat om te komen tot integrerende oplossingsrichtingen.
In de studie Gezonde Verstedelijking Brabant(Stad), uitgevoerd door Het PON&Telos, PosadMaxwan en TNO in opdracht van De Gezonde Brabander, geven we op een beeldende manier antwoord op de vraag op welke wijze Brabant(Stad) kan zorgen voor een gezonde (fysieke) leefomgeving. En hoe ze bij het bevorderen van gezondheid een relatie kunnen leggen met andere stedelijke opgaven, zoals klimaatverandering, energietransitie, leefbaarheid, bereikbaarheid en het nieuwe omgevingsbeleid.
Hoe wordt Zuid-Holland in 2040 de gezondste provincie van Nederland? Deze vraag staat centraal in een uitgebreid onderzoek dat de provincie samen met TNO en Posad uitgevoerd heeft. Het rapport biedt een overzicht van trends en ontwikkelingen en vier verhaallijnen gericht op beweging, groen, inclusiviteit en omgevingsfactoren als geluid en luchtkwaliteit.
2. Data-gedreven aanpak
Hoe creëren we inzicht uit data over de samenhang tussen gezondheid, gedrag en omgeving? Data speelt een belangrijke rol bij de ondersteuning en onderbouwing van een integrale aanpak. Door het samenbrengen van data uit verschillende domeinen ontstaat inzicht in hoe (de stapeling van) opgaven op elkaar en op gezondheid in (kunnen) werken.
Met de invoering van de Omgevingswet komt gezondheid sterker op de gemeentelijke agenda te staan. Wat is fysieke en mentale gezondheid en hoe kun je deze verbeteren door nieuwe stedelijke of transformatieprojecten? DILaN, het dashboard voor een integrale en leefbare wijk, speelt in op deze vragen en helpt gemeentes om hun keuzes vanuit een gezondheidsperspectief af te wegen en besluiten te nemen.
Slechte luchtkwaliteit heeft een grote, negatieve invloed op onze gezondheid. Daarom onderzoeken we de luchtkwaliteit en effecten van emissies met behulp van sensornetwerken. Op basis van deze inzichten kan de overheid passende maatregelen treffen én werken wij aan innovaties die de luchtkwaliteit verbeteren. Zo zorgen we voor een gezondere toekomst.
3. Samen met inwoners
Hoe betrekken we inwoners bij besluitvorming, verandering en evaluatie? Een integrale aanpak vraagt om actieve betrokkenheid van inwoners. Betrokkenheid is niet alleen van belang om draagvlak te creëren, maar is ook noodzakelijk om écht te begrijpen waar, en hoe, omgevingsopgaven raken aan gezondheid en sociaaleconomische verschillen.
Steeds vaker betrekken publieke en private partijen hun doelgroepen bij de ontwikkeling van interventies, maatregelen, producten, diensten en werkwijzen. Ze hopen met doelgroepparticipatie de kans op draagvlak, adoptie en implementatie te vergroten. In de Handreiking Doelgroepparticipatie (pdf) geeft TNO handvatten om op een betekenisvolle en planmatige manier samen te werken met de doelgroep.
Laten we samenwerken
TNO werkt graag samen met geïnteresseerde partijen aan de verdere ontwikkeling en implementatie van interventies en beleid voor een gezonde integrale leefomgeving. Is jouw organisatie geïnteresseerd? Benieuwd wat we voor elkaar kunnen betekenen? Neem dan contact met ons op.
Meer informatie
- TNO Podcast Leefbare Stad
- Luchtkwaliteit en effecten van emissies
- Samen Werken aan Multitransities voor Gezondheid
- Rapport Integrale Wijkaanpak
- Rapport Gezond Zuid Holland
- Rapport Beweegvriendelijke Omgeving