Duurzame arbeidsparticipatie in inclusieve organisaties

Iedereen doet en telt mee

Het is van belang dat iedereen kan meedoen in onze samenleving, het hebben van een baan is daarbij een belangrijke pijler waardoor mensen een perspectief op de toekomst hebben. Toch heeft niet iedereen heeft dezelfde kansen op de arbeidsmarkt. Het is voor zowel het individu als de maatschappij van belang hier wat aan te doen. Voor het individu omdat passend werk bijdraagt aan een gezond en een gelukkig leven. In maatschappelijke zin is het niet alleen moreel juist dat iedereen kans heeft op werk en bestaanszekerheid, maar ook vanwege de onderbenutting van arbeidspotentieel en talent van belang.

De huidige krapte op de arbeidsmarkt, die doorvoering van belangrijke transities – klimaat, migratie, vergrijzing – frustreert, maakt het aanpakken van dit probleem bovendien zeer urgent. Tegelijkertijd bieden deze transities ook kansen voor grote groepen mensen die om uiteenlopende redenen niet meedoen aan het arbeidsproces of niet voldoende kunnen doorstromen naar passende functies. Voor werkgevers biedt het kansen om hun personeel uit een bredere arbeidsmarktpool te halen om zo hun economische groei ook te kunnen realiseren en een verantwoordelijke rol van betekenis te spelen in onze maatschappij.

Hoe bereiken we een inclusieve arbeidsmarkt?

Wij ontwikkelen interventies ter bevordering van diversiteit, gelijkwaardigheid en inclusie op de arbeidsmarkt, waarbij we ons richten op werk(zoek)enden, werkgevers en professionals bij gemeentes. Zo ontwikkelen we innovatieve concepten die mensen met een kwetsbare arbeidsmarktpositie meer kansen bieden op ontwikkeling en participatie naar vermogen in betekenisvol werk.

Daarnaast ondersteunen we werkgevers om meer zicht te krijgen op inclusief te ondernemen, welke kansen daar liggen en hoe zij beter in staat kunnen zijn om mensen in hun organisaties op te nemen. Dat doen we onder andere door tools te ontwikkelen die eerlijker en objectiever werven en selecteren bevorderen.

Tot slot ontwikkelen we concepten, interventies en instrumenten om de gemeentelijke uitvoering verder te professionaliseren zodat mensen beter naar werk kunnen worden begeleid en ondersteund worden in hun reis naar een duurzame baan. Met onze geïntegreerde systeemaanpak brengen we werkzoekenden, werkgevers en gemeentelijke uitvoering duurzaam samen en bewerkstelligen we verbinding tussen diverse werelden.

Om de in- en doorstroom van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt te realiseren, werken wij aan:

• Stem werk(zoek)enden includeren
• Modernisering dienstverlening re-integratie werkzoekenden
• Inclusieve Technologie
• Werkgeversbenadering
• Diversiteit & Inclusie

Stem werk(zoek)enden includeren

Veel oplossingen voor het krijgen en behouden van werk worden ontwikkeld voor werk(zoek)enden in plaats van met werk(zoek)enden. Vaak wordt hun perspectief onvoldoende gehoord of meegenomen. We ontwikkelen daarom, samen met de doelgroep, methoden die ervoor zorgen dat hun stem wel wordt gehoord en dat ze mee kunnen beslissen over hun eigen opleiding, terugkeer naar werk of werkbehoud. Gelijkwaardigheid en autonomie zijn hierin belangrijke uitgangspunten.

Zo vragen we bijvoorbeeld met behulp van een aan studenten MBO-1 en MBO-2 naar de obstakels, motivatie en hulpbronnen om hun opleiding af te maken. Werkzoekenden kunnen meebeslissen over de stappen die ze zetten richting werk door middel van de methode Samen Beslissen, ontwikkeld en toegepast in samenwerking met de gemeente Arnhem.

Tot slot hebben we een tool ontwikkeld waarin werknemers op een leuke en eenvoudige manier kunnen aangeven hoe het met ze gaat en wat ze nodig hebben om gezond, veilig en eerlijk hun werk uit te voeren. Deze projecten laten goede eerste resultaten zien. Door de stem van de werk(zoek)enden te betrekken, voelen mensen meer autonomie, voelen ze zich meer betrokken wat leidt tot hogere motivatie en regie over de situatie.

Modernisering dienstverlening re-integratie werkzoekenden

Professionals in gemeenten ondersteunen werkzoekenden op hun weg naar hun plek in de samenleving en indien mogelijk naar regulier werk. Samen met onze partners werken we aan projecten om de dienstverlening door de professional te verbeteren. In Kopkrakers bevorderen we een leven lang ontwikkelen door de professional via een app en praktijkdilemma’s mee te nemen in wetenschappelijke inzichten en ervaringskennis. Ook werken we samen met onder meer de VNG aan instrumentengids Eva waarin professionals samen met werkzoekenden passende interventies kunnen vinden ter ondersteuning.

Ook kijken we hoe data uit de beschikbare ICT-systemen gebruikt kunnen worden om de dienstverlening te verbeteren (bijvoorbeeld de caseload) en welke mogelijkheden ChatGPT, of AI in het algemeen, biedt. Het monitoren van de ontwikkeling van werkzoekende richting werk onderzoeken we door een meetinstrument te maken en te testen. Deze geleerde lessen delen we in de Community of Practice Gewogen Maatwerk met gemeenten, universiteiten, hogescholen, Divosa en SAM.

Inclusieve Technologie

Inclusieve technologie is technologie die ondersteuning biedt aan mensen met een kwetsbare arbeidspositie bij het zoeken en vinden van werk en bij duurzaam aan het werk blijven. Onze projecten omvatten onderzoek naar hoe inclusieve technologie – in de vorm van bijvoorbeeld een virtuele job coach of digitale interactieve oefeningen – werkzoekenden kan ondersteunen in hun zoektocht naar een baan, maar ook hoe technologie taakuitvoering kan ondersteunen door belemmeringen weg te nemen. Daarbij kan het gaan om fysieke ondersteuning, met bijvoorbeeld een exoskelet, maar ook om cognitieve ondersteuning (bijvoorbeeld een Operator Support Systeem en collaborative robots). Bij al onze projecten staan we voor een human-centered benadering: Technologie moet altijd ten dienste staan van de gebruikers, bijvoorbeeld werkzoekenden of professionals).

Om de kennis over dit nieuwe onderwerp breder in Nederland te kunnen verspreiden zijn wij vanuit TNO samen met Cedris en SBCM in 2017 de Kennisalliantie Inclusie & Technologie (KIT) gestart.

Lees alles over de pilot met cognitieve support technologie met Mondzorg plus en MidZuid.

Werkgeversbenadering

Wij zien dat het percentage werkgevers dat tenminste één medewerker met een beperking in dienst heeft laag is, en al jaren rond de 20% ligt. En dat terwijl er in veel sectoren een tekort aan personeel is. De belangrijkste reden die werkgevers aangeven is dat er geen geschikte functies zijn in hun bedrijf. Veel werkgevers zijn beperkt bekend met de regelingen die er zijn om mensen met een arbeidsbeperking in dienst te nemen.

Het is dan ook van belang om werkgevers meer te ondersteunen bij de mogelijkheid om inclusief te ondernemen. Om meer inzicht te krijgen in hoe inclusief ondernemers zijn, waar hun drijfveren liggen en welke belemmeringen zij zien en ervaren, hebben wij de Vragenlijst Inclusief Ondernemen (pdf) (VIO) ontwikkeld. Verder hebben wij met PSO Nederland de Prestatieladder Socialer Ondernemen (PSO) ontwikkeld. Dit instrument geeft organisaties de mogelijkheid te laten zien waar zij staan met inclusief ondernemen en om daarin continue te blijven doorgroeien. Die status wordt gewaardeerd met een gevalideerd certificaat.

Daarnaast zijn er mogelijkheden om werkgevers te ondersteunen om op een andere manier naar hun eigen werkprocessen te kijken, die eventueel aan te passen (bijvoorbeeld Jobcarving) en met behulp van Inclusieve Technologie de inzet van mensen met een beperking mogelijk te kunnen maken.

Diversiteit & Inclusie

Diversiteit onder de Nederlandse beroepsbevolking neemt toe door onder andere globalisatie, migratiestromen, emancipatie en vergrijzing. Deze diversiteit kan op papier tot meer creativiteit, productiviteit en innovatie leiden, maar de praktijk blijkt weerbarstiger.

Zo worden werkzoekers met een niet-westerse migratieachtergrond minder vaak uitgenodigd voor een sollicitatiegesprek. Bovendien is de uitstroom van medewerkers met een migratieachtergrond hoger en verliezen zij 1,5 keer vaker hun baan dan mensen zonder migratieachtergrond. Daarnaast is de kans op doorstroom naar een hogere, beter betaalde functie 12% kleiner. Ook verdienen vrouwen nog altijd minder dan mannen per gewerkt uur (gender pay gap staat op 7,4% in 2023) en ze maken minder vaak kans op promotie. Vrouwen werken vaker parttime en nemen meer onbetaalde zorg- en huishoudelijke taken op zich dan mannen.

Hoewel de arbeidsmarkt nu en de komende decennia vergrijst, krijgen oudere werknemers te maken met leeftijdsdiscriminatie, zowel op het werk zelf als wanneer zij op latere leeftijd op zoek zijn naar een nieuwe baan. We zien tevens dat werkgevers moeite hebben om jongere werknemers blijvend te binden; er is hoge uitval onder jongeren en zij wisselen vaak van baan. Kortom, er liggen uitdagingen en kansen om diversiteit en inclusie op de werkvloer te verbeteren.

Samenwerken?

Wij werken samen al met een breed landschap aan stakeholders in zowel het publieke als private domein. Het opzetten van en participeren in ecosystemen is voor ons van belang om onze kennis te kunnen ontwikkelen en te laten landen. We komen dan ook graag in contact met partijen die hieraan willen bijdragen, van werkgevers tot publieke uitvoerende organisaties en gemeenten / arbeidsmarktregio’s.

Wil je meer weten over wat wij doen op het gebied van inclusieve werk of met je organisatie bijdragen aan de ontwikkeling ervan? Neem dan contact met ons op.