Toekomstbestendige arbeidsmarkt, draaischijf voor verandering

17 mei 2021

De huidige arbeidsmarkt is onvoldoende toegerust op de uitdagingen van deze tijd, zoals de energietransitie en de verdergaande digitalisering, maar ook economische crises en de huidige COVID-19 pandemie. Een toekomstbestendige arbeidsmarkt is noodzakelijk om de grote maatschappelijke transities mogelijk te maken en het verdienvermogen van Nederland na de COVID-crisis te versterken. In een vandaag verschenen paper pleit TNO daarom voor een arbeidsmarkt waarin het ontwikkelen van skills én het matchen van mens en werk op basis van skills centraal staan. TNO roept alle relevante partijen op om snel werk te maken van deze zogeheten skills based arbeidsmarkt.

Skills gevraagd!

Met skills innoveren naar een toekomstbestendige arbeidsmarkt

Download het paper (pdf)

Maatschappelijke transities vergen aanpassing arbeidsmarkt

Het belang van een goed functionerende arbeidsmarkt is groot. Ruim 3 miljoen mensen hebben een onzekere arbeidsmarktpositie en 500.000 mensen moeten in 2030 omgeschoold zijn. Door de ontgroening van de beroepsbevolking en de eisen die worden gesteld aan de arbeidsmarkt door de klimaat- en energietransitie en toenemende digitalisering, is het des te urgenter.

TNO pleit daarom in het paper 'Skills gevraagd!' (pdf) voor een arbeidsmarkt die draait om skills. Op deze wijze wordt de arbeidsmarkt meer een draaischijf voor verandering.

Nadruk op skills voorkomt mismatch op arbeidsmarkt

Op dit moment worden werkzoekenden met de juiste skills minder goed gevonden door werkgevers dan werkzoekenden met enkel het gevraagde diploma. Ronald Dekker, onderzoeker arbeidsmarkt bij TNO en hoofdauteur van het paper: "Diploma’s zijn te grofmazig om vraag en aanbod op de arbeidsmarkt goed bij elkaar te brengen. Denk bijvoorbeeld aan een cv-monteur van 55 jaar. Toen hij zo’n 35 jaar geleden van school kwam was de baco zijn belangrijkste werktuig. Nu is de laptop minstens zo belangrijk. Die opgedane digitale skills lees je niet af aan zijn diploma uit 1986. Wanneer deze monteur zou beschikken over een skills-paspoort waarin je de tijdens de loopbaan opgedane kennis en vaardigheden bijhoudt, dan komt deze monteur als werkzoekende voor veel meer functies in beeld dan nu het geval is. Met zo’n skills paspoort reduceer je dus de mismatch op de arbeidsmarkt."

Skills bevorderen een inclusieve arbeidsmarkt

Een skills based aanpak kan ook de positie van mensen met een kwetsbare arbeidsmarktpositie verbeteren. Deze groep heeft grote moeite om een duurzame plek op de arbeidsmarkt te vinden, terwijl bedrijven tegelijkertijd schaarste in bepaalde beroepen ervaren.

"Door verder te kijken dan de geijkte kandidaten – met focus op skills voor nieuwe technologie, gerichte scholing en het splitsen van taken – kan ook dit schaarste-vraagstuk opgelost worden. Dit gaat bijdragen aan meer diversiteit en inclusiviteit op het werk. Kortom, een skills based economie kan meer mensen een duurzame plek in het arbeidsproces geven," stelt Dekker.

Nationaal gecoördineerde actie vereist

Om een toekomstbestendige, op skills gebaseerde, arbeidsmarkt te bereiken is samenwerking en gecoördineerde actie nodig. TNO doet daarom een appèl op alle betrokken partijen om snel samen deze uitdaging aan te gaan. Daarbij kan onder meer gedacht worden aan het vertalen van de huidige kwalificatiestructuur (diploma’s) in het onderwijs naar een skills paspoort dat gedurende de loopbaan wordt aangevuld met opgedane kennis en vaardigheden.

Daarnaast moeten bestaande werknemers in staat worden gesteld hun diploma, kennis en kunde om te zetten naar een dergelijk skills paspoort. Dekker: “De uitdaging is dat werkenden en werkgevers elkaar vinden op basis van skills en dat skills erkend worden. Daarom moeten we een objectieve en gezamenlijke skills taal ontwikkelen en uitrollen. Bedrijven moeten verder geholpen worden bij het beter articuleren van hun vraag naar skills, onder andere door het opstellen van vacatureteksten in termen van skills. Hierbij kunnen AI-systemen een rol vervullen. De kennis opgedaan bij bestaande lokale experimenten, zoals het House of Skills in Amsterdam, is van grote waarde om de opschaling naar landelijk niveau te realiseren.”