Geologische Dienst Nederland maakt ondergrond Nederland zichtbaar

Onlangs lanceerde de Geologische Dienst Nederland (GDN) de website www.geologischedienst.nl. Tirza van Daalen, directeur Geologische Dienst Nederland: “Via de site zijn onze 3D-modellen te bekijken. Het zijn als het ware kopieën van de ondergrond. Hiermee kunnen we beter begrijpen wat bovengronds wel en niet mogelijk is. Denk daarbij aan grote infraprojecten of de aanleg van windmolenparken. Ook speelt de ondergrond een essentiële rol voor onze drinkwatervoorraad en energie zoals aardwarmte.”

De GDN is het kenniscentrum van de Nederlandse ondergrond en verzamelt gegevens over bodemsamenstelling, geologische opbouw van de ondergrond, grondwater, draagkracht van de grond en mijnbouw. Met de grote opgaven waar Nederland voor staat is de druk op de ondergrond groot en is expertise hard nodig. Van Daalen: “Nergens ter wereld is zoveel bekend over de ondergrond als in Nederland. Die kennis gebruiken we voor het versnellen van de energietransitie, bescherming van de drinkwatervoorraden, woningbouwprojecten en het klimaatbeleid. We moeten met elkaar goede keuzes maken voor een duurzame en veilige leefomgeving. Dat betekent een benadering van boven- én ondergrond in ruimte (3D) en tijd, zodat de ondergrond integraal meegenomen wordt in de ruimtelijke ordening. Tegenwoordig vragen ministeries ons steeds vaker om adviezen hierover. Zo adviseren wij het ministerie van Economische Zaken en Klimaat gevraagd én ongevraagd over ondergrondvraagstukken om zo de energietransitie mogelijk te maken.”

Beheer Basisregistratie Ondergrond

De GDN zorgt voor de belangrijke basis: openbare data en (3D-)modellen van de ondergrond. Deze zijn toegankelijk via diverse loketten, bijvoorbeeld via het BROloket van de Basisregistratie Ondergrond (BRO). Vanaf 1 januari 2022 is de GDN, in opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, ook beheerder van deze basisregistratie.

In deze registratie leveren alle overheden hun gegevens over de ondergrond aan. Deze gegevens zijn gestandaardiseerd en op één plek opgeslagen en toegankelijk voor iedereen. Ook modellen van de ondergrond, zoals GeoTOP en REGIS II zijn daar ontsloten. De GDN helpt overheden en bedrijven bij het inzetten en vertalen van deze gegevens naar de praktijk. Van Daalen: “De BRO is enorm waardevol voor Nederland. Het gaat om het combineren van ondergronddata voor allerlei onder- én bovengrondse toepassingen. Met meer dan 100 jaar kennis van de ondergrond zijn we er trots op om deze beheertaak te mogen uitvoeren.”

Bruikbare kennis beschikbaar maken

Steeds meer producten van de GDN zijn voor iedereen beschikbaar maar belangrijker steeds meer partijen hebben deze ondergrondinformatie nodig voor hun dagelijkse werk. Hiervoor werkt de GDN steeds meer samen met decentrale overheden, drinkwaterbedrijven en energiebeheerders om hen te voorzien van begrijpelijke en bruikbare informatie over de lokale ondergrond. Ook commerciële partijen hebben belang bij betrouwbare gegevens als basis voor hun projecten. “Met de nieuwe waterveiligheidsnormen was bijvoorbeeld versterking nodig van de Lekdijk, zodat die ook in de toekomst voldoende bescherming zal bieden. In totaal is ruim 50 kilometer dijk verbeterd. Om te weten welke maatregelen precies moesten worden genomen, was kennis over de ondergrond nodig. Voor de volledige 3.000 km primaire waterkering in Nederland is de ondergrond in kaart gebracht,” aldus Van Daalen.

BRO-op-straat-app

Door databronnen en kennis te combineren, ontstaan nieuwe mogelijkheden en inzichten. Een hulpmiddel hierbij is de BRO-op-straat-app. Deze app is vanuit het programma Basisregistratie Ondergrond ontwikkeld en combineert data van de boven- en ondergrond. Vanaf straatniveau is te zien hoe de ondergrond eruitziet. Dat is van belang voor gemeenten, netbeheerders en projectbureaus.