TNO brengt impact toekomstige windturbines op huizenprijzen in kaart

Uit de analyse blijkt dat voor de verwachte situatie in 2030 de waarde van woningen in de nabijheid van windturbines gemiddeld 3,8% achterblijft op de waarde van vergelijkbare huizen zonder windturbines in de buurt. De studie laat ook zien dat in 2030 naar verwachting ruim 70% van de gemeenten huizen heeft die binnen een straal van 2,5 km van windturbines staan.

“We hebben ons onderzoek gebaseerd op de aangekondigde plannen voor windturbines in de 30 Regionale Energiestrategieën (RES), op cijfers van het CBS over de locatie en waarde van woningen in 2020 en op kengetallen voor het effect van bestaande windturbines op huizenprijzen in Nederland. Dat laatste aspect is eerder door economen van de Universiteit van Amsterdam en de VU Amsterdam berekend in opdracht van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat ”, legt Peter Mulder, onderzoeker van TNO en hoofdauteur van de studie, uit.

Voorzichtigheid bij interpretatie

“Omdat de onderzoekers zich baseren op plannen (RES) zijn er ook onzekerheden. Zo zullen bijvoorbeeld niet alle geplande nieuwe turbines worden gerealiseerd op de exacte locatie zoals door hen geïdentificeerd. En dat vraagt om voorzichtigheid bij de interpretatie van de door ons gemaakte kaarten”, benadrukt Mulder.

Meer woningen in nabijheid windturbines

Bij volledige realisatie van de RES-plannen komen er tussen 2020 en 2030 naar verwachting ruim 1.400 windturbines op land bij (een groei van 75%), samen goed voor ongeveer 5,5 GW nieuw opgesteld vermogen (een groei van 147%). Het aantal woningen in de nabijheid van windturbines groeit naar verwachting van bijna 900 duizend in 2020 (12% van het totaal) tot ruim 1,6 miljoen in 2030 (22% van het totaal, bij gelijkblijvende woningvoorraad).

Relatieve waardedaling woningen neemt toe

In 2020 lag de waarde van woningen in de nabijheid van windturbines gemiddeld 2,6% lager dan vergelijkbare woningen elders, voor de situatie in 2030 bedraagt het verschil gemiddeld 3,8%. Uitgedrukt in huizenprijzen van 2020 betekent dit voor de situatie in 2030 een relatieve waardedaling van gemiddeld €9.295 per woning, tegen €6.356 in 2020. De groei van deze woningwaardedaling wordt veroorzaakt door twee ontwikkelingen: 1) doordat er meer turbines komen, staan ze onvermijdelijk vaker dichter op huizen en 2) nieuwe turbines zijn gemiddeld hoger dan bestaande turbines.

Zowel een grotere turbinehoogte als een kortere afstand tot de turbine leidt tot een groter huizenprijseffect. Peter Mulder: “Het huizenprijseffect treedt op binnen een straal van 2,5 km rond een windturbine, daarbij zien we dat dichterbij de turbine het effect per woning groter is maar daar staan doorgaans ook minder huizen. Uit onze analyse blijkt verder dat bijna 70% van de totale waardevermindering woningen betreft die tussen 1,5 km en 2,5 km van een turbine liggen, terwijl ongeveer 8% van het totale waardeverlies optreedt binnen een straal van 1 kilometer van een turbine.”

Gelijkmatiger verdeling impact windturbines richting 2030

De impact van windturbines op huizenprijzen is op dit moment ongelijk verdeeld over Nederland. In 2020 stonden de meeste windturbines in de kustprovincies en Flevoland. Friesland kent het hoogste percentage huizen op korte afstand van windturbines terwijl in de meer dichtbevolkte provincies Noord- en Zuid-Holland de grootste aantallen huizen in de buurt van windturbines staan. Nieuwe windturbines tot 2030 zijn vooral landinwaarts gepland, met name in de provincies Noord-Brabant, Zuid Holland, Gelderland, Overijsel en (Noord-)Limburg. De ruimtelijke ongelijkheid van de impact van windturbines neemt flink af richting 2030, wanneer ruim 70% van de gemeenten huizen heeft binnen een straal van 2,5 km van windturbines. In 2020 gold dat nog voor ruim 50% van de gemeenten.

“Er zijn echter grote verschillen tussen windturbines voor wat betreft hun effect op woningen”, licht onderzoeker Mulder toe. "De 10% windturbines met de meeste impact op de woningmarkt in 2030 veroorzaken samen 67% van het totale relatieve woningwaardeverlies. Het gaat hier om 60% van alle huizen in de nabijheid van turbines. Deze ‘top-10% windturbines’ liggen voornamelijk in de Randstad, waar het door de relatief hoge bevolkingsdichtheid moeilijker is om turbines op afstand van woningen te plaatsen.”

Handelingsperspectieven

TNO schetst in de studie vier handelingsperspectieven om te komen tot een zo laag mogelijk woningwaardeverlies en een goede omgang met deze vorm van lasten van de energietransitie:

1. Bij het identificeren van de meest geschikte locaties voor windturbines dient niet alleen rekening gehouden te worden met woningen zeer dichtbij een turbine, maar ook met woningen verder weg (tussen 1,5 en 2,5 km afstand).
2. Als we het totale relatieve woningwaardeverlies willen minimaliseren is een beperkt aantal grote turbines te verkiezen boven een groter aantal kleine turbines.
3. De locatie van de 10% turbines met de meeste impact op huizenprijzen verdient heroverweging. Een relatief klein aantal turbines is verantwoordelijk voor de meerderheid van de totale woningwaardedaling en zijn daarmee vanuit economisch perspectief onevenredig duur.
4. In de zoektocht naar de economisch optimale ruimtelijke verdeling van windturbines op land bestaat er een afruil tussen het minimaliseren van het totale woningwaardeverlies enerzijds en een gelijke ruimtelijke verdeling van dit verlies anderzijds. Dit vraagt om een combinatie van de RES aanpak vanuit de regio en nationale coördinatie.
5. Of, en zo ja in welke mate en door wie woningeigenaren in de nabijheid van turbines moeten worden gecompenseerd voor hun relatieve woningwaardedaling is een politieke keuze. Uit de berekeningen van TNO blijkt dat de business case van (grote) windturbines, gemiddeld genomen, compensatie ruimschoots toe laat.