Sturen op emissies biedt uitweg uit stikstofproblematiek

Dit staat in een vandaag verschenen analyse van TNO. Hierin pleit TNO ook om in de aanpak onderscheid te maken tussen oplossingen op korte en op middellange termijn en voor dicht bij Natura 2000 gelegen gebieden en verder gelegen gebieden.

Sturen op emissies

"Verleg de focus van depositie naar het meten van emissies van lokale en individuele bronnen en wat daarvoor nodig is, want dáár zitten de knoppen waar ondernemers en de overheid aan kunnen draaien. Dat kan ons helpen om uit de stikstofimpasse te komen", aldus Marinke Wijngaard, managing-director TNO Circulaire Economie en Milieu.

Dit resulteert in een transparanter systeem dat innovatie stimuleert. Een ondernemer ziet gelijk de emissiereductie. Een bijbehorend meet- en monitoringinstrumentarium is daarbij essentieel. Niet alleen gecertificeerde metingen op de grond, maar ook gevalideerd door metingen en monitoring met satellieten in de ruimte. TNO berichtte eerder over de ontwikkeling van een satellietinstrument, dat voor het eerst nauwkeurig de oorsprong en verspreiding van ammoniak kan meten.

Certificering, keuring en monitoring

De praktische switch van sturen op depositie naar bronemissies moet ook juridisch stand houden. Een systeem van metingen aan de bron moet namelijk ook eenduidig de effectiviteit van maatregelen en naleving van vergunde emissies vaststellen. Dit systeem bevat: certificering, keuring en monitoring, dat wil zeggen controle op het functioneren van de technologie in de praktijk. Zo is niet alleen zeker gesteld dat innovaties het bij introductie goed doen, maar ook dat juist onderhoud, toepassing en prestatie op langere termijn gegarandeerd zijn.

Splitsing stikstofoxiden en ammoniak

Er zijn flinke verschillen tussen de twee voornaamste stikstofgassen stikstofoxiden (vooral vanuit verkeer, industrie en bouw) en ammoniak (vooral vanuit de landbouw). De verspreiding en impact van deze stoffen op natuurgebieden is ook niet precies hetzelfde.

Stikstofoxiden en ammoniak zijn niet volledig uitwisselbaar. Bovendien zijn emissies van stikstofoxiden betrouwbaarder te meten dan die van ammoniak. Dit kan bij gecombineerde saldering leiden tot juridisch kwetsbare situaties als minder zekere waarden gecombineerd worden met cijfers met een hogere betrouwbaarheid.

Het is logischer om doelstellingen voor stikstofoxiden en ammoniak apart vast te stellen. Zo kunnen de goed inzichtelijke stikstofoxiden van nieuwe activiteiten overgecompenseerd worden met reductie van bestaande stikstofoxiden. Welke activiteiten of aanpassingen kunnen worden uitgeruild (bouw, verkeer, industrie etc) vraagt om politieke keuzes.

Perspectief

Om op korte termijn dicht bij de Natura 2000 gebieden emissies fors terug te dringen, kunnen mobiele metingen snel een goede indicatie geven van de emissies van individuele bronnen waardoor er scherper gestuurd kan worden. Waar grote bronnen al op korte termijn met bewezen maatregelen moeten worden verminderd, kan doelgerichte ondersteuning bij een omschakeling naar andere activiteiten perspectief bieden.

Inzicht in eigen uitstoot

In afwachting van gecertificeerde systemen en beoordeling- en testprotocollen voor met name ammoniak, ziet TNO veel voordeel van zo snel mogelijk inzetten van indicatieve sensorsystemen in en om het bedrijf. Zo krijgen ondernemers en overheid direct informatie hoe de bedrijfsvoering en inzet van innovaties de emissies beïnvloeden. De lessen uit deze optimalisaties kunnen breed verspreid en gedeeld worden en zijn een onmisbare schakel naar certificering ervan.