Gemeenten: Energiearmoedebeleid in stroomversnelling, knelpunten in de uitvoering

Energiearmoedebeleid zit in een stroomversnelling

Gemeenten hebben een belangrijke rol in de uitvoering van het energiearmoedebeleid om de effecten van de huidige energiecrisis te dempen. Ze verrichten grote inspanningen om huishoudens te ondersteunen met bijvoorbeeld energiecoaches en kleinere besparende maatregelen. In korte tijd is veel ervaring opgedaan en zijn er aanzienlijk meer middelen beschikbaar dan voorheen. In de uitvoering lopen gemeenten echter ook tegen obstakels  aan  waardoor ze het gevoel hebben dat ze niet het maximaal mogelijke kunnen doen. Bovendien maken zowel gemeentebestuurders als beleidsmedewerkers zich grote zorgen dat ze niet al ‘hun’ inwoners voor onheil kunnen behoeden.

Korte termijn ondersteuning

Voor een aantal knelpunten geven respondenten aan dat ondersteuning vanuit het Rijk al op korte termijn kan bijdragen aan een versnelling van de uitvoering van maatregelen om huishoudens te ondersteunen:

• Substantiële aanvulling van financiële middelen, zowel voor het opschalen van de uitvoering alsook voor het ondersteunen van kwetsbare huishoudens.
• De vrijheid die gemeenten krijgen bij het vormgeven van hun aanpak komt alleen goed uit de verf met meer regie, structuur, en ondersteuning vanuit het Rijk. Zo is er op korte termijn behoefte aan gedetailleerde informatie om beleid te sturen en makkelijk kopieerbare voorbeeldaanpakken.
• De rijksoverheid kan onduidelijkheid wegnemen over regelgeving die nu een snelle aanpak van energiearmoede in de weg zit, bijvoorbeeld rondom de AVG, het verbod op staatssteun, aanbestedingstrajecten, en de inzet van bijzondere bijstand.

Behoefte aan meerjarig structureel energiearmoedebeleid

Voor de middellange termijn is er vooral behoefte aan duidelijkheid hoe energiearmoede wordt verankerd in de nationale strategieën voor de energietransitie. Veel gemeenten focussen zich vooral op de korte termijn, terwijl de aansluiting op een aanpak voor de middellange termijn ontbreekt. Dit is deels het gevolg van de noodzaak om snel tot oplossingen te komen voor zo veel mogelijk mensen, maar komt ook door gebrek aan landelijke doelen en beleid.

Een helder, langjarig beeld van doelen en beschikbare middelen voor het ondersteunen van huishoudens met energiearmoede kan een belangrijk fundament vormen voor een meerjarige, structurele aanpak. Daarbij is ook samenwerking tussen het Rijk, de provincie, gemeenten en woningcorporaties van belang waarbij ieders rollen en verantwoordelijkheden helder zijn.

*Dit programma is een samenwerking met de provincies Noord-Holland en Zuid-Holland en de ministeries van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK), Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW), en Economische Zaken en Klimaat (EZK). Het doel van het programma is om lokale, regionale, en nationale beleidsmakers en uitvoerders rond het thema energiearmoede te ondersteunen met actuele en gerichte kennis.