Samen misdaad anders bestrijden

Flexibele publiek-private samenwerking (PPS) is onmisbaar om misdaad te bestrijden. Want steeds vaker moet de samenwerking op een andere manier worden ingevuld om effectief te blijven. Hierbij kun je denken aan samenwerking op het gebied van opsporing om preventiemaatregelen te nemen, samen experimenteren met alternatieve benaderingen voor afhandeling, het benutten van elkaars mankracht, expertise en mogelijkheden op het gebied van opsporing en vervolging. Naast het delen van informatie om elkaars informatiepositie te versterken.

Professionals van zowel publieke als private organisaties ervaren het ontwikkelen van PPS als een uitdagende klus. We zien dat diverse publieke organisaties zoals het Openbaar Ministerie, politie en andere bijzondere opsporingsdiensten (BOD's) zoeken hoe zij de kansen van PPS meer en beter kunnen benutten en welke ondersteuning de organisatie kan bieden aan professionals om succesvolle publiek-private samenwerkingen te ontwikkelen?

Dit TNO-kennisdocument biedt zes praktische tips om publiek-private samenwerkingen optimaal in te richten en is bedoeld voor elke organisatie die zich bezighoudt met misdaadbestrijding.

Deze publicatie is geen leidraad voor het ontwikkelen van een individuele PPS, maar geeft denkrichtingen voor het versterken van de organisatie om PPS structureel beter in te zetten. PPS biedt kansen om samen complexe problemen op te lossen. Het maken van PPS is een uitdagende klus. Het snel ontwikkelen van de juiste competenties vraagt ook slim te leren van en met elkaar.

Publiek-private samenwerking: gelijkwaardigheid

Het begrip PPS wordt veel gebruikt en kent tal van betekenissen, associaties en verwachtingen. Daarom is het van belang te werken vanuit gezamenlijk beeld. Wij bedoelen met PPS: “ Een formeel samenwerkingsverband waarin twee of meer organisaties uit verschillende sectoren (bijv. markt, overheid, kennisinstellingen en maatschappelijke organisaties) op vrijwillige basis betrokken zijn, waarbij zij tijdelijk middelen en risico’s delen om meerdere doelen te bereiken”.

PPS wordt hierbij gezien als één van de manieren om als organisatie met externe partijen samen te werken. Alternatieve vormen naast PPS zijn bijvoorbeeld inkopen/ inhuren/ uitbesteden, betrekken/ consulteren, delegeren van de macht en invorderen.

Ontwikkelen PPS: een belangrijke en uitdagende klus

Er is een toenemende aandacht voor PPS om tal van maatschappelijke vraagstukken aan te kunnen pakken. Zo ook op het gebied van opsporing en vervolging. Publieke en private partijen hebben echter verschillende motieven om PPS in te zetten Het is belangrijk te realiseren dat het ontwikkelen van een PPS niet vanzelf gaat. Het is een uitdagende klus.

Tijdens het ontwikkelen van een PPS neem je als professional tal van beslissingen en krijg je te maken met diverse uitdagingen. Denk aan veilig informatie delen, omgaan met juridische en ethische afwegingen, het bewaken van de eigen positie en imago, het organiseren van regie, het bewaken van ieders belang en het nakomen van afspraken. Naast het weten welke uitdagingen er zijn, speelt ook de vraag hoe je als organisatie alle PPS-professionals kan ondersteunen om hiermee om te gaan en de juiste beslissingen te nemen.

Meer en beter PPS: PPS-ambitie en ondersteuning

Publieke organisaties zoals het Openbaar Ministerie, politie, andere opsporingsdiensten en vele private partijen nemen al deel in PPS-initiatieven voor misdaadbestrijding. Soms zoeken ze hoe PPS meer en beter ingezet kan worden. Op welke gebieden wil je meer PPS, met wie en in welke vorm? Wil je als organisatie PPS slechts sporadisch of juist strategisch inzetten? En wat betekent dit voor het ontwikkelen van het PPS-vermogen van jouw organisatie? Deze publicatie biedt handvatten om met deze vragen aan de slag te gaan bijvoorbeeld aan de hand van een eerste denkkader dat door het Openbaar Ministerie en politie in samenwerking met partners is opgesteld.

TNO onderzoek naar PPS opsporing en vervolging

De publicatie ‘Samen Misdaad Anders bestrijden’ is ontwikkeld binnen het Kennisopbouwprogramma ‘Openbaar Ministerie’. Dit heeft TNO samen met het Openbaar Ministerie uitgevoerd met bijdragen van politie en andere publieke en private partners zoals de politie¬academie en PwC.

TNO blijft graag bijdragen aan het structureel en multidisciplinair ontwikkelen van kennis, zodat inzichten vanuit de wetenschap samen met de praktijk worden door vertaald naar toepassingen. Hiermee worden partijen versterkt die middels een PPS willen samenwerken bij de bestrijding van misdaad voor een rechtvaardige samenleving.

In 2024 voeren we verdiepend onderzoek uit naar hoe succesvolle PPS te ontwikkelen en in hoeverre de uitdagingen en oplossingen (‘good practices’) overeenkomen of juist verschillen tussen PPS in de verschillende domeinen. Denk hierbij aan PPS vanuit de portefeuille cybercriminaliteit vs. PPS vanuit functioneel parket.

TNO blijft werken aan innovatie en onderzoek die bijdragen aan een veilige en rechtvaardige maatschappij.