Nederlandse high techsector motor private R&D-uitgaven Nederland

Nieuwkomer in de lijst met een derde plaats is Booking.com. Dit laat zien dat er de nodige dynamiek zit in de R&D lijst en Nederland ook op het gebied van digitale technologieplatforms een vooraanstaande positie inneemt. Het merendeel van de deelnemers aan de enquête geeft aan te verwachten dat de R&D uitgaven komende tijd verder zullen stijgen.

Ingrid Thijssen, voorzitter VNO-NCW: “R&D-investeringen vormen de ruggengraat van ons toekomstig verdienvermogen. De bedrijven in deze top 30 investeren niet alleen in hun eigen ontwikkeling, maar ook in samenwerking met een breed ecosysteem van mkb-bedrijven, start- en scale-ups, en kennisinstellingen. Dit zijn de groeibriljanten die bijdragen aan de economische kracht en innovatie van Nederland.”

Tjark Tjin-A-Tsoi, CEO TNO: “Het aandeel van de top 10 in de totale R&D-uitgaven is tussen 2016 en 2023 gestegen van 25% naar 35%. Deze ‘toppers’ zijn van grote waarde voor de Nederlandse economie, de werkgelegenheid en de geopolitieke positie. Tegelijkertijd moeten we ook constateren dat de basis te smal is en dat dit een risico vormt. Van belang is dat meer start-ups dan nu het geval is doorgroeien tot de ASMLs, Janssens, en Bookings van de toekomst.”

R&D Top 30 terug van weggeweest

Na een paar jaar afwezigheid is de R&D top 30 terug van weggeweest. Jarenlang was deze lijst toonaangevend in Nederland en de ranglijst geeft inzicht in de meest innovatieve bedrijven van Nederland. Naast ASML en Booking.com completeren Philips (2), KPN (4) en Janssen (5) de top vijf. Deze slechts vijf bedrijven zijn samen goed voor maar liefst een kwart van de totale private R&D uitgaven in Nederland.

De bijdrage van ASML is ongeveer even groot als de bijdrage van de 29 volgende bedrijven uit de lijst tezamen. De afgelopen 25 jaar is het Nederlandse R&D landschap sterk veranderd. Met een sterke concentratie van innovatieve bedrijven in Noord-Brabant en in het bijzonder in de regio Eindhoven. De helft van de top 10 nieuwkomers uit de lijst is afkomstig uit Eindhoven.

Bied ruimte aan nieuwe R&D-intensieve bedrijven

De totale private R&D-uitgaven als percentage bbp in Nederland (1,49% in 2022, 1,44% in 2023) blijven achter bij die van onze Europese buren, maar ook bij de meest recente 2022 cijfers uit landen zoals Korea (4,14%), Japan (2,7%), de VS (2,83%) en China (1,98%).

Nederland bevindt zich met 2,08% aan publieke en private investeringen van het bbp in 2023 (2,18% in 2022) nog steeds onder het EU-gemiddelde 2,25% (in 2022 én 2023) en de Lissabondoelstelling van minimaal 3 %.

Om op 3% te komen, moet er, gezien de recente groei van het bbp, in Nederland nu zelfs zo’n 9,8 mrd aan R&D per jaar bij (op basis van de cijfers voor 2023), waarvan naast de publieke investeringen, het grootste deel uit de private sector moet komen. Het is daarom cruciaal om het bestaande R&D-intensieve bedrijfsleven te versterken en tegelijkertijd de ontwikkeling van nieuwe R&D-intensieve bedrijven te stimuleren. Dit is niet alleen van belang voor de nationale economie, maar ook voor de positie van Nederland als innovatieve kracht binnen de EU.