TNO 2025: Impact en groei door focus

Met de wake-up call van het rapport van Draghi is de EU (wederom) wakker geschud. Innovatie is essentieel om onze welvaart en veiligheid in de toekomst te waarborgen, maar ook om een aantal complexe, dure en ontwrichtende maatschappelijke opgaven te realiseren. Doen we dat niet, of onvoldoende, dan wordt de achterstand op de VS nog groter en worden we ingehaald door China. Zowel economisch als geopolitiek. Maar ook de transities en het Europese sociaal-economische model komen dan in gevaar.

Nederland moet een draai maken van kennis- naar innovatieland. Uitmuntende wetenschappelijke publicaties en zelfs startups en spinouts zijn daartoe niet voldoende. Het moeilijke proces van het bouwen van internationaal succesvolle en competitieve ondernemingen begint dan pas.

En juist daar zijn Nederland en de EU relatief zwak, zoals Draghi maar ook anderen overtuigend aantonen. De innovatieketen hapert, vooral in de processtappen na fundamenteel onderzoek. De zg. ‘valley-of-death’ is door verschillende omstandigheden relatief diep en breed in NL en de EU. Met name daardoor blijven de R&D-uitgaven in de EU en zeker in Nederland ver achter op 3% van het bbp. Dat wil zeggen, vooral de private uitgaven blijven achter.

Volgens Draghi komen slechts 4 van de 50 meest prominente technologiebedrijven uit Europa. Met name dergelijke bedrijven zijn R&D-big-spenders. Geen van deze Europese spelers heeft een waardering van 1 biljoen of meer, in tegenstelling to meerdere uit de VS.

Daarbij zij ook opgemerkt dat een meerderheid van deze 50 bedrijven nog maar enkele decennia oud zijn. Denk aan Apple, Microsoft, Google, Amazon, Tesla, SpaceX, NVidia, AMD, TSMC en ook ASML. Industriële en economische vernieuwing vereist niet alleen dat meer startups ontstaan, maar vooral ook dat een groter deel daarvan doorgroeit naar de nieuwe Nederlandse unicorns, de nieuwe ASML’s.

Daar waar fundamenteel onderzoek gebaat is bij een zekere vrije en nieuwsgierigheidsgedreven aanpak, vergen de vervolgstappen in de innovatieketen een meer gefocuste en bedrijfsmatige insteek. Zeker een klein land als Nederland kan niet overal goed in zijn. Focus gebaseerd op een realistische en soms ook pijnlijke inschatting van de eigen relatieve sterktes en zwaktes is derhalve essentieel.

Ook ASML ontstond niet in een vacuum, maar ontsproot uit het internationaal reeds ijzersterke Philips ecosysteem. Met een vroege impuls door de overheid. Diezelfde overheid heeft recentelijk een begin gemaakt met het creëren van meer focus, met de Nationale TechnologieStrategie (NTS), waaraan TNO fors heeft bijgedragen. Dit beleid zal verder moeten worden uitgewerkt, aangescherpt en langjarig uitgezet.

TNO pakt deze handschoen op en vertaalt het naar de eigen organisatie in de nieuwe strategie. Enkele kernelementen zijn:

1. Focus

Om onze impact te maximaliseren, moeten we onze schaarse middelen zo effectief mogelijk inzetten. In de meeste gevallen opereren we op wereldmarkten waar veel andere grote spelers actief zijn. Het is daarom belangrijk om ons vooral te richten op gebieden waar we een ‘right to play’ hebben.

Dat wil zeggen, velden en markten waarin we duidelijk een van de toonaangevende spelers zijn en waar de (markt)omstandigheden en -structuur gunstig zijn voor Nederland. Juist op deze gebieden kunnen de Nederlandse economie, de R&D-uitgaven en ook TNO verder groeien.

2. Science-to-market

Zoals gezegd, innovatie houdt niet op bij fundamenteel onderzoek, of een publicatie in een wetenschappelijk tijdschrift. Innovatie heeft pas impact als het op grote schaal in de samenleving wordt toegepast en uitgerold. De “T” in TNO staat voor “Toegepast”. Het moet bij TNO dus draaien om toepassing. TNO zal het bedrijfsleven en de overheid meer en beter gaan ondersteunen in die laatste implementatiefasen.

3. Startup to unicorn

TNO zal daarnaast actiever werk maken van de haperingen in de innovatieketen. Enerzijds door zelf innovatieve nieuwe ondernemingen (spin-offs) te starten. Dit beleid zal met kracht worden voorgezet.

Anderzijds zal TNO een actievere rol nemen bij het begeleiden en assisteren van deze spinoffs, maar ook van andere deeptech startups, naar snelle groei en succes. Vaak in samenwerking met Venture Capital fondsen en InvestNL. Dit kan zelfs de vorm nemen van een investering door TNO. Zo zal TNO een bijdrage leveren om de valley-of-death minder breed, diep en dodelijk te maken.

4. Subsidies en de valley-of-death

Subsidies door de overheid (NL of EU) kunnen een belangrijke rol spelen bij het overbruggen van de valley of death. Dit kan door middel van een financiële impuls op het moment dat de markt nog niet, of niet snel genoeg, wil instappen of initiëren. Het kan ook door het creëren van infrastructuren die langjarig waarde creëren voor de hele innovatieketen.

Uiteindelijk is het doel echter om aan de andere kant van de valley-of-death op te rijzen, de eigen broek op te houden en de wereld te veroveren met een impactvolle innovaties. Subsidies moeten dus primair worden opgevat als ‘impulsfinanciering’. Deze manier van denken en werken zal binnen TNO in de komende jaren verder worden uitgerold. Dit principe is overigens breder dan TNO.