Risico’s voor omwonenden bij plofkraak in te schatten

Thema:
Nationale veiligheid
12 maart 2025

Plofkraken op geldautomaten in gevels brengen schade en risico's voor omwonenden met zich mee. Het gaat vooral om constructie-risico, rondvliegende brokstukken en glasscherven. Op dit moment kunnen gemeenten niet inschatten hoe groot het risico is dat een eventuele plofkraak op een geldautomaat in een gevel met zich meebrengt voor de bewoners in de direct omgeving.

Onderbouwd, uniform en transparant risico inschatten

In opdracht van het ministerie van Justitie en Veiligheid (JenV) heeft TNO een systematiek ontwikkeld waarmee plofkraak risico’s voor bewoners en hun woningen op een eenduidige en transparante wijze gekwantificeerd kunnen worden, op basis van onderbouwde rekenmodules. Gemeenten kunnen met een tool op basis van deze systematiek beoordelen of het vanuit veiligheidsoogpunt een probleem kan zijn dat een geldautomaat op een bepaalde locatie wordt geplaatst.

Inmiddels is met enkele gemeenten een pilot uitgevoerd en zal de tool aan het ministerie van JenV opgeleverd worden.

Frans van Gemerden, divisiedirecteur Protection, Munitions & Weapons van TNO, overhandigde vandaag een USB-stick met de tool inclusief het bijbehorende handboek aan Elske van Amelsfort, Directeur Jeugd, Familie en aanpak Criminaliteitsfenomenen bij het ministerie van Justitie en Veiligheid. Van Gemerden: “Met deze tool levert TNO een tastbare bijdrage aan een veiliger en weerbaardere samenleving en aan een oplossing voor een actueel probleem. Het is een voorbeeld van de steeds nauwere samenwerking tussen het ministerie van JenV en TNO.”

plofkraken

frans_van_gemerden_1

"Met deze tool levert TNO een tastbare bijdrage aan een veiliger en weerbaardere samenleving en aan een oplossing voor een actueel probleem."

Frans van Gemerden

Director Protection, Munitions & Weapons

Het onderzoek

In het onderzoek zijn twee verschillende representatieve explosieproeven uitgevoerd om de explosieve kracht van bij plofkraken veelgebruikte explosieve materialen te bepalen. Aan de hand van diverse rekenmodellen konden vervolgens diverse plofkraakscenario’s doorgerekend worden ten aanzien van voor omwonenden gevaarlijke effecten. De data en modellen zijn vervolgens verwerkt in een praktisch toepasbare tool.

TNO heeft niet gekeken naar de kans op een plofkraak en geen beoordeling gegeven of een bepaald risico acceptabel is omdat bij de afweging of het risico acceptabel is mogelijk ook andere aspecten meespelen dan alleen veiligheid.

plofkraken
Foto politie

Cobra-aanslagen

Het explosieve materiaal dat tegenwoordig in plofkraken wordt gebruikt en dat daarom door TNO werd onderzocht is flitspoeder vooral afkomstig van zogeheten Cobra’s. Dit is ook het explosieve materiaal dat regelmatig bij aanslagen op woningen en bedrijven wordt gebruikt. De opgedane kennis bij TNO kan dus ook helpen bij het bepalen van de gevaarzetting bij een (verijdelde) aanslag en bij het identificeren van maatregelen ter bescherming van een bedreigd persoon.

cobra6
De Cobra6 wordt vaak gebruik bij aanslagen aanslagen op woningen en bedrijven