Urban mining cruciaal: meer kritieke en strategische materialen uit elektronische en elektrische apparaten

Mogelijkheden in kaart gebracht

Ondanks de vooruitgang op dit gebied, zijn er nog steeds aanzienlijke uitdagingen die moeten worden overwonnen om deze materialen effectief terug te winnen. De Critical Raw Materials Act stelt ambitieuze doelen voor de EU op het gebied van SRMs, waaronder dat 25% van de vraag gerealiseerd moet worden uit recycling. Nederland voldoet nog lang niet aan deze doelen.

TNO belicht in de whitepaper 'Activating Strategic Raw Materials Recovery' voor het eerst uitgesplitst de mogelijkheden om CRMs en SRMs terug te winnen uit afgedankte elektrische en elektronische apparatuur (e-wast,e). Daarbij is voor alle kritieke materialen de vertaalslag gemaakt naar de verwerking. Deze afvalstroom van elektrische en elektronische apparatuur bevat veel CRMs en SRMs, waarvan er momenteel maar weinig worden teruggewonnen.

We hebben onderzocht hoe recycling kan bijdragen aan het voldoen aan de vraag binnen alle zes door de EU geïdentificeerde categorieën: grote en kleine apparatuur, kleine IT- en telecommunicatieapparatuur, schermen en monitoren, temperatuur uitwisselingsapparatuur en lampen.

3 aanbevelingen

De whitepaper van TNO geeft verschillende aanbevelingen.

1. Beleidsmakers moeten betere prikkels creëren voor de inzameling en recycling van e-waste.
2. Meer transparantie en samenwerking tussen belanghebbenden is nodig om de kennis over productsamenstelling te vergroten.
3. Bedrijven en onderzoeksinstellingen moeten gestimuleerd worden om nieuwe technologieën voor de terugwinning van SRMs te ontwikkelen en toe te passen.

Verbeter inzameling en sortering

Een van de grootste obstakels in de waardeketen is de inzameling van e-waste. In Nederland werd in 2020 slechts 44% van het elektronische afval ingezameld, terwijl het doel 65% is. Veel apparaten blijven ongebruikt of kapot in huishoudens en bedrijven liggen.

Dit betekent dat er nog een bron van waardevolle materialen onbenut blijft. Om deze kans te verzilveren, moeten er effectievere prikkels komen voor consumenten en bedrijven om hun oude apparaten in te leveren voor verwerking en terugwinning van waardevolle materialen.

Het huidige beleid richt zich voornamelijk op de massa van ingezameld afval in plaats van op specifieke materialen zoals kritieke en strategische grondstoffen. Hierdoor gaan vaak in gewicht kleinere, maar nog zeer relevante hoeveelheden waardevolle materialen verloren in het recyclingproces.

Zo worden bijvoorbeeld de materialen van permanente magneten aanwezig in de elektromotoren van zware wasmachines niet teruggewonnen. Beleid dat de terugwinning van deze materialen bevordert en transparantie in de rapportage van gerecyclede materialen vergroot, kan hierin verbetering brengen.

Stimuleer transparantie en samenwerking in de keten

De heterogene aard van elektronisch afval maakt het moeilijk om de exacte samenstelling van producten te bepalen.

“De binnenkant van de elektrische producten die we gebruiken is een beetje een black box. Omdat producten vaak veranderen met snelle innovatiecycli, maakt het gebrek aan producttransparantie door fabrikanten het moeilijk om levensvatbare recyclingpaden voor kritieke materialen te ontwikkelen” aldus Kieran Campbell-Johnston, hoofdauteur van de TNO-studie.

Betere samenwerking tussen onderzoeksorganisaties en organisaties voor producentenverantwoordelijkheid (PRO’s) is essentieel om de kennis over productsamenstelling te vergroten.

Technologische en economische beperkingen

Hoewel er technologieën bestaan voor de terugwinning van CRMs en SRMs, zijn deze vaak niet voldoende ontwikkeld of breed toegepast. De kosten van handmatige demontage en de energie die nodig is voor recycling, maken het economisch minder aantrekkelijk.

Er is een sterke behoefte aan verdere ontwikkeling en implementatie van efficiëntere en kosten- effectievere technologieën voor de terugwinning van deze materialen. "Susanne van Berkum, Consultant Circulaire Elektronica bij TNO: 'Momenteel zijn de kosten van recycling vaak hoger dan die van het winnen van nieuwe materialen. Hierdoor is er alleen een markt voor de recycling van de meest waardevolle metalen, zoals koper en goud.

Om echter ook andere kritieke grondstoffen te recyclen, moeten bedrijven financieel worden ondersteund om te investeren in nieuwe recyclingtechnologieën en hun processen uit te breiden om het aantal teruggewonnen CRMs te vergroten.'"

Heb je advies nodig over de mogelijkheden voor het terugwinnen van kritieke en strategische materialen uit elektronica en elektrische apparaten? Neem contact op met Wouter de Wolf.