Raamfolie helpt energiearmoede te bestrijden

In grote steden heeft nog zo’n 20 procent van de woningvoorraad enkelglas. Maar ook op andere plekken in het land staan nog veel huizen, gebouwd vóór 1960, met dit type ramen. Ze laten veel van de warmte naar buiten ontsnappen, waardoor bewoners in de winter fors moeten stoken. Woningcorporaties zijn al tijden bezig huizen uit te rusten met geïsoleerde gevels en modern isolatieglas. Maar dat kost tijd.

Ondertussen kampen bewoners met een acuut probleem, namelijk een gigantisch gestegen energierekening. “Woningen met enkelglas zijn meestal huurhuizen”, zegt Erik Carton van TNO. “De mensen die er wonen, behoren vaak tot de lagere inkomensgroepen en worden door de geëxplodeerde energiekosten extra hard geraakt. Als de energierekening meer is dan 15% van het inkomen spreken we van energiearmoede.”

Naar de bouwmarkt

TNO bedacht een snel en gemakkelijk voor het raam aan te brengen tijdelijke isolatiemogelijkheid. Een voorzetraam van houten latjes en raamfolie maakt dat enkelglasramen tot wel 35 procent minder warmte doorlaten. Bij ouder dubbelglas is de winst nog altijd 20 procent. Carton: “Het grote voordeel is dat dit soort voorzetramen zelf te maken zijn met materiaal uit de bouwmarkt.

En er is direct effect. Wie de voorzetramen gebruikt, merkt meteen dat het binnen aangenamer aanvoelt. De koudetrek die je bij enkelglas hebt, wordt een stuk minder.” Bovenal dalen de stookkosten aanzienlijk. Hoeveel de besparing kan zijn, is onmogelijk in zijn algemeenheid te zeggen. Een appartement in een flat is heel anders dan een hoekhuis in een winderige straat. Daarnaast is de gasprijs erg volatiel. Desondanks schat Milieu Centraal de besparing op ongeveer dertien euro per jaar per vierkante meter. Voorzetramen kunnen huishoudens daarmee misschien wel 500 tot 800 euro per jaar op de energierekening schelen.

Gemeenten en corporaties

Wie handig is, zet een voorzetraam in een half uurtje in elkaar. Maar lang niet iedereen kan dit zelf. Bovendien zijn de materiaalkosten voor mensen met een krappe beurs een obstakel. Het gaat daarbij ook nog eens om een groep die vaak minder makkelijk te bereiken is, onder meer door een gebrekkige beheersing van het Nederlands of laaggeletterdheid. TNO richt zich daarom niet alleen op de bewoners zelf, maar vooral ook op gemeenten. Zij beschikken vaak over middelen en de infrastructuur om concreet iets voor huurders in huizen met enkelglas te doen.

Zo is Carton met de gemeente Eindhoven in gesprek over de mogelijkheid om de voorzetramen mee te nemen in de klusbus die bij zo'n 14.000 huishoudens komt voorrijden. “Ook willen we met de woningcorporaties kijken of we hun huurders in de slechtste woningen kunnen helpen. Want zo kunnen we meer mensen bereiken. In Amsterdam, Den Haag, Delft en binnenkort dus hopelijk ook in Eindhoven werken we al samen,” aldus Carton.

Instructiefilmpje

Met een instructiefilm legt Carton uit hoe je een voorzetraam maakt. Vier latjes worden met metalen hoekstukjes verbonden. Over het houten frame wordt aan beide kanten isolerende raamfolie – in de bouwmarkt te koop als ‘krimpfolie’ – gespannen. Met dubbelzijdig tape blijft dat goed vastzitten. Wie daarna met een föhn warme lucht over het folie blaast, zal zien dat het folie krimpt en zich mooi straktrekt. “Het beste resultaat heb je als je het voorzetraam op 3 centimeter van het enkelglas zet”, zegt Carton. “Er is dan een afdoende dikke laag met stilstaande lucht tussen de kamer en het enkelglas. Deze stilstaande lucht zorgt voor de extra isolatie.” Een waarschuwing is op zijn plaats: gebruik geen voorzetramen bij HR-glas, want dat kan hierdoor zelfs knappen. En zit er een ventilatierooster boven het raam? Zorg dan dat het voorzetraam dit niet afdekt, zodat de woning wel geventileerd blijft. Bij kantelramen adviseert Carton de krimpfolie met dubbelzijdig tape rechtstreeks op het kozijn te plakken. Niet ideaal, maar het zorgt nog altijd dat warmteverlies wordt beperkt.

Brains4neighbourhood

Sinds wanneer houdt TNO zich ook bezig met doe-het-zelf knippen en plakken? Carton: “Tijdens de coronapandemie vroeg de Raad van Bestuur medewerkers na te denken over oplossingen voor de coronaproblemen. Dat kreeg een vervolg met het stikstofprobleem. Daarna vroeg de directie ons dingen te bedenken om problemen in wijken aan te pakken. ‘Brains4neighbourhood’ noemen we dat. Ik ben in mijn vrije tijd energiecoach en zie vaak hoe mensen in slecht geïsoleerde huizen enorme energierekeningen hebben. Daaruit is het idee van het voorzetraam geboren. Het is een simpele maar ook tijdelijke oplossing. Uiteindelijk moet het probleem bij de bron worden aangepakt. En dat is natuurlijk dat enkelglas overal vervangen moet worden door HR++ glas. Bewoners kunnen daar in deze tijd niet op wachten. Daarom hoop ik dat gemeenten en woningcorporaties hen snel helpen met voorzetramen.”