Kennisdeling Noordzeelanden nodig om offshore waterstofproductie te versnellen

TNO's Business Director of Gas Technology, Rene Peters, en Eva de Leede, hoofd unit Offshore Wind Energy van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat, gaan nader in op het rapport en specificeren welke leidende rol ons land hierin kan spelen.

Gezamenlijke toekomstvisie

“Samenwerking tussen alle Noordzeelanden is hier essentieel”, zegt TNO-expert Rene Peters, een van de auteurs van het rapport Offshore Hydrogen for Unlocking the Full Energy Potential of the North Sea (pdf). “Om de Noordzee ten volle te benutten als bron van schone energie door de productie van waterstof moeten we een gezamenlijke toekomstvisie formuleren, onderling kennis delen en wetgeving op elkaar afstemmen. Dat schept vertrouwen bij het bedrijfsleven om hierin te investeren. Een gemeenschappelijke waterstofmarkt met een goede infrastructuur tussen de landen is nodig om de forse groei van wind op zee te faciliteren. En dat brengt het realiseren van de klimaatdoelen sneller dichterbij.”

Eva de Leede, clusterleider windenergie op zee van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat: ‘Nederland bereidt zich voor op een energiesysteem op de Noordzee waar zowel elektronen als moleculen worden geproduceerd. Samen met andere NSEC-landen willen wij zorgen dat dit systeem goed ontworpen en verbonden is. Samenwerking is hiervoor essentieel. We werkten al samen op gebied van elektriciteit en gaan waterstof toevoegen aan deze agenda.’

De ambities

De NSEC wordt gevormd door België, Denemarken, Duitsland, Frankrijk, Ierland, Luxemburg, Nederland, Noorwegen, Zweden en de Europese Commissie. In december 2022 is een overeenkomst (MoU) getekend met het Verenigd Koninkrijk als noodzakelijke partner bij de verdere ontwikkeling van productie, transport en opslag van waterstof op de Noordzee. De ambities reiken ver. De NSEC-landen hebben als doel in 2030 tenminste 76 gigawatt aan offshore windenergie op te wekken, 193 GW in 2040 en 260 GW in 2050. Daarmee zou de Noordzee bijna 90 procent van het doel van de Europese Commissie, 300 GW in 2050 voor de hele EU, afdekken. Een deel van die opgewekte energie is om te zetten in waterstof, nodig om de elektriciteitsnetten in de landen bij pieken in de opwek stabiel te houden. De waterstof is makkelijker te transporteren en op elk gewenst moment te gebruiken als schone brandstof voor de industrie, transportsector en gebouwde omgeving of weer te converteren naar elektriciteit.

Rol Nederland

“Hieruit blijkt al dat samenwerking onontbeerlijk is. Als landen dit afzonderlijk gaan opzetten, verlies je veel geld en tijd. En we moeten juist versnellen. Met ons rapport hebben wij de landen van de NSEC dit ook in laten zien. Nu Nederland in 2023 voorzitter is, kunnen we hier verdere impulsen aan geven. We zijn als land uitstekend uitgerust om een belangrijke rol te spelen bij de ontwikkeling van offshore waterstof. We hebben met PosHYdon de eerste offshore pilot met waterstofproductie ter wereld, decennia ervaring met offshore energieproductie en gastransport door zee én we beschikken over grote industriële clusters die waterstof als reële vergroeningsoptie zien. Dat alles geeft ons een prima uitgangspositie”, aldus Rene Peters.

Eva de Leede, clusterleider windenergie op zee van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat: 'Eén van de pijlers dit jaar tijdens het NSEC-voorzitterschap van Nederland is het Noordzee-energiesysteem op de lange termijn. Voor een optimaal systeem zullen NSEC-landen de handen inéén slaan en nauw samenwerken.'

Slim hergebruik infrastructuur

Na de presentatie van het rapport aan de NSEC-lidstaten is het nu aan vooral de overheden in die landen de ambities handen en voeten te geven. Voor succesvolle interconnecties tussen de landen zijn goede afspraken nodig, gesteund door wet- en regelgeving die hier nu nog niet op is ingericht. Een gezamenlijke aanpak is ook nodig voor de aanleg van nieuwe en slim hergebruik van bestaande infrastructuur, voor de beveiliging daarvan, maar ook om de offshore waterstofproductie te optimaliseren rekening houdend met functies als scheepvaart, visserij en ecologie. In opdracht van EZK heeft TNO met DNV onderzoek gedaan naar de technische potentie van hergebruik van mijnbouwlocaties en -infrastructuur. Met steun van EZK werkt TNO sinds eind 2022 met TKI Wind op zee samen in het Kennisplatform offshore waterstof HEROW (Hydrogen Empowering Revolutionary Offshore Wind), dat is gericht op het ontwikkelen en delen van kennis en capaciteit om waterstof op zee met duurzame energie op te wekken.

Flinke stappen nodig

“Er zijn nog flinke stappen nodig om de ambities te realiseren. Technologisch staan we voor de uitdaging van megawatt naar gigawatt schaal waterstofproductie te gaan. Daar werken we met het bedrijfsleven aan. Met een gemeenschappelijk innovatieprogramma kunnen we op Europees niveau van elkaar leren, kennis en ervaringen uitwisselen en subsidieregelingen voor demonstratieprojecten onderling afstemmen. Dat alles zal de ontwikkeling van offshore waterstofproductie aanzienlijk versnellen.”