6x leefbare steden dankzij smart mobility

1. Singapore
2. Eindhoven
3. Delhi
4. Amsterdam
5. Parijs
6. Utrecht

1. Smart city Singapore

Singapore wordt wel gezien als de slimste stad van de wereld. In 2014 lanceerde premier Lee Hsien Loong het Smart Nation-initiatief en drie jaar later profiteerde het van een overheidsinjectie van 2,4 miljard SGD (toen gelijk aan 1,73 miljard dollar). Het doel? Een ​​stad creëren die wordt aangedreven door digitale innovatie en technologie die inspeelt op de steeds veranderende behoeften van burgers. En er wordt flink 'aan de weg getimmerd'.

Autonome voertuigen voor ouderen en studenten

In Singapore is 12% van de ruimte weggelegd voor transport infrastructuur. Verkeer en vervoer moeten dus zo efficiënt mogelijk ingericht zijn. Zo draagt sensortechnologie bij aan een autonome vloot van voertuigen waar ouderen en mensen met een beperking gebruik van maken. Tegelijkertijd kunnen studenten van de National University of Singapore met een zelfrijdende shuttle over de campus worden vervoerd.

Elektronisch rekeningrijden

De stadstaat heeft een elektronisch rekeningrijden systeem dat real-time verkeersgegevens gebruikt om toltarieven aan te passen en verkeersopstoppingen te beheersen. Daarbij heeft een proef voor transportoptimalisatie het aantal overvolle bussen met 92% verlaagd door gegevens van meer dan 5.000 voertuigen realtime te volgen.

Samenwerking TNO

In 2019 is TNO een partnership gestart met National University of Singapore NUS om in te spelen op nieuwe urban mobility uitdagingen. Ronnie van Munster van TNO: “Singapore bevindt zich in een vergevorderd stadium van ontwikkeling op het gebied van stadsplanning en mobiliteit, met name als het gaat om nieuwe mobiliteit zoals autonome voertuigen en persoonlijke mobiliteitsapparaten. Deze inzichten zijn zeer waardevol voor het begrijpen van de impact op de veiligheid, efficiëntie en duurzaamheid in steden. Nederland en Singapore werken nauw samen in het Joint Innovation Program. Dit stelt Smart Nation Singapore in staat voorop te blijven lopen op het gebied van slimme stedelijke mobiliteit. Deze learnings helpen TNO bij de aanpak van de grote mobiliteitsvraagstukken in Nederland.”

Ook test Singapore diverse scenario’s met betrekking tot de veiligheid van autonome voertuigen. Dit met gebruik van de geavanceerde methodiek StreetWise van TNO: een virtuele simulatie die echte rijomstandigheden optimaal nabootst.

Singapore wilde daarnaast ook beginnen met de elektrificatie van bussen om luchtvervuiling en CO₂-uitstoot te reduceren en benaderde TNO. Bart Vuijk: “Dit keer kwam de hulpvraag niet vanuit een marktpartij maar van de overheid in Singapore. De Singaporese overheid is eigenaar van 6.000 bussen, die tegen 2040 volledig moeten worden geëlektrificeerd.” De vraag aan TNO? Bouw een platform bouwen waarmee verschillende strategische toekomstscenario’s doorgerekend en met elkaar vergeleken kunnen worden. Waar moet je allemaal rekening mee houden, waar loop je tegenaan?

Ook Mobility-as-a-Service speelt een rol bij het slimmer, leefbaarder en duurzamer maken van een stad. Maar hoe kun je het optimaal benutten? In opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat heeft TNO onderzoek gedaan naar het beleid op Mobility-as-a-Service in onder andere Parijs, Los Angeles en Singapore.

Uit dat onderzoek bleek dat landen steeds meer opschuiven richting een publiek-privaat model om toch sturing te houden op de maatschappelijke doelstellingen. Het advies: nauwe betrokkenheid van de overheid, maar vooral monitoren zijn van belang, zodat MaaS geen doel op zich wordt, maar een middel om leefbare steden en duurzame mobiliteit naar een hoger niveau te brengen.

2. Eindhoven: Bewonersparticipatie met Digital Twin van Woensel-Noord

Hoe betrek je bewoners bij de impact van een aanpassing in een wijk? In de wijk Woensel-Noord in Eindhoven ligt een plan om 2.500 nieuwe woningen op de locatie van het winkelcentrum ‘WoenselXL’ te plaatsen en daarbij twee aangrenzende wegen voor zowel auto- als vrachtverkeer gedeeltelijk af te sluiten. De straten rondom het winkelcentrum kenmerken zich volgens de gemeente door relatief hoge verkeersintensiteiten.

Hoe krijgen we mensen uit de auto?

De Gemeente Eindhoven wilde graag weten wat de effecten zijn van parkeerbeleid, tarieven en OV beleid/tarieven op het 'uit de auto krijgen' van mensen. In samenwerking met de gemeente Eindhoven en Brainport Eindhoven heeft TNO voor het eerst ‘digital twinning’ technologie ingezet in een participatieproces/co-creatie.

Met het door TNO ontwikkelde 'Urban Strategy’ platform werd een predictive Digital Twin gebouwd. Tijdens een workshop waarin de gemeente Eindhoven een eerste versie van een nieuwe omgevingsvisie voor het gebied Woensel-Noord voorlegde aan bewoners, kon door middel van de Urban Strategy de situatie en impact hiervan duidelijk in kaart worden gebracht

Het platform analyseert binnen enkele minuten de integrale effecten van deze maatregelen op het gebied van verkeer, lucht- en geluidskwaliteit. Zo is het mogelijk om verkeerskundige ingrepen te doen, de bebouwde omgeving uit te breiden en voorzieningen toe te voegen. In dit geval werden de volgende onderdelen van het Urban Strategy platform toegepast: Demand (vervoervraag), Modal shift (herijking modaliteiten), Traffic (verkeerstoedeling), Traffic indicators (indicatoren wegverkeer), Air (luchtkwaliteit) en Noise (geluidshinder).

De resultaten waren verrassend positief. De buurtbewoners konden hun visie delen en kregen inzicht in de effecten van de beoogde plannen uit de omgevingsvisie voor de buurt in termen van bereikbaarheid en ontsluiting van de buurt.

Een mooi voorbeeld waaruit blijkt dat het Urban Strategy platform inzicht geeft door diverse scenario’s uit omgevingsplannen door te berekenen. Dit helpt deskundigen uit de gemeente, beleidsmakers en professionele stakeholders om plannen te maken, samen met de bewoners. Met behulp van de tool kunnen bewoners meedenken met het voorgestelde omgevingsplan.

3. Vrachtverkeer in Delhi

Elke vier minuten een verkeersdode

In de regio Delhi inclusief de Indiase hoofdstad New Delhi en Old Delhi, wonen ongeveer 26,5 miljoen mensen. Automobilisten staan vaak uren vast in de file. Ook valt er in Delhi, volgens de statistieken, elke vier minuten een verkeersdode. Elke dag gaat bijna een half miljoen ton verkeer de stad in en uit, vervoerd door bijna 70.000 vrachtwagens.

Goederenvervoer 10 tot 15 procent van totale afgelegde voertuigkilometers

Uit een casestudie met TU Delft blijkt dat het goederenvervoer bijna 10 tot 15 procent van het totale afgelegde kilometers door voertuigen uitmaakt. En dus moest de impact van stedelijk vrachtvervoer op congestie en emissie verder worden onderzocht.

Ter ondersteuning van het beleid bouwden the Central Road Research Institute, Technische Universiteit Delft en TNO een model om de impact van het stedelijk goederenvervoer voor de stad Delhi door te rekenen. Dit model meet ritgeneratie, ritverdeling, modal shift en rittoewijzing. Met de combinatie van deze verkregen data van vracht-, vloot- en ritkenmerken, evenals sociaaleconomische en landgebruiksgegevens, werd een vierstage model geïmplementeerd met behulp van Urban Strategy.

Het model werd toegepast om de verschillen te evalueren in transportbeleid, zoals vrachthubs en toegangsbeperkingen. De uitkomst? Vlootvernieuwingsmaatregelen zoals leeftijdsbeperkingen op voertuigen en elektrificatie beloven het meest effectief te zijn om congestie en emissieniveaus omlaag te brengen.

4. Amsterdam: Knelpunten in kaart bij stadsuitbreiding

Platformeconomie raast door de stad

De stad Amsterdam telt ruim 800.000 inwoners en ontvangt 22 miljoen toeristen per jaar. Het innovatiebeleid van Gemeente Amsterdam was in eerste instantie gericht op het anticiperen op nieuwe technologieën en maatschappelijke uitdagingen. Tegelijkertijd raast de platformeconomie door de stad. Met alle gevolgen van dien, zoals de overlast van platformen als Airbnb. De gemeente kwam tot de conclusie dat ze een nog actievere houding in moest nemen.

Inzicht en validatie zijn daarbij van groot belang. En dat is precies wat de strategische samenwerking met TNO (nu al zes jaar) heeft gebracht. De gemeente maakt inmiddels dagelijks gebruik van de door TNO ontwikkelde Urban Strategy.

Met Urban Strategy bouwt TNO Digital Twins die steden helpt bij het plannen van nieuwe woonwijken of ingrepen in de infrastructuur zoals een brugafsluiting. Stel je bouwt er 24.000 woningen bij, dan zie je direct wat de impact is op verkeerstromen en de luchtkwaliteit. Zo kan je meteen vooraf allerlei maatregelen nemen, zoals het aanbieden van andere vormen van mobiliteit.

Inzicht in luchtkwaliteit en bereikbaarheid; ook in netcongestie, energie- en mobiliteitsarmoede.

Peter van Oorschot, Senior business developer bij TNO: “De modellen van Urban Strategy laten de onderlinge samenhang van beleidsterreinen als energie en mobiliteit zien. Hierdoor krijgen beleidsmakers inzicht in traditionele criteria als luchtkwaliteit en bereikbaarheid, maar ook in heel actuele onderwerpen als netcongestie, energie- en mobiliteitsarmoede. In Amsterdam is Urban Strategy echt een domeinoverstijgend platform voor innovatie binnen de stad geworden, waarbij in de samenwerking voortdurend nieuwe beleidsdomeinen worden toegevoegd.”

5. 15-minute city of ville du quart d'heure Parijs

Emissies terugdringen

Een andere stad die als inspiratie voor velen kan gelden is Parijs. Een 15-minute city is een stad waarin alle essentiële voorzieningen binnen 15 minuten lopen of fietsen te bereiken zijn. Of je nu in het centrum woont of in een andere buurt, elke buurt vervult zes maatschappelijke functies: wonen, werken, voorzien, zorgen, leren en genieten. Essentiële voorzieningen zijn onder meer: werk, winkels, gezondheidszorg, scholen, culturele voorzieningen, sport en vrije tijd en parken.

Door de afhankelijkheid van voertuigen te verminderen, kan het gebruik van fossiele brandstoffen en de luchtverontreiniging worden teruggedrongen. Dat verbetert de gezondheid van mens en planeet en de leefbaarheid van de stad.

66% van openbare ruimte voor auto's

In Parijs was 66% van de openbare ruimte voor auto's. Maar individuele auto's verplaatsen slechts 17% van de bevolking. De burgemeester van de stad, Anne Hidalgo, besloot sinds haar aanstelling in 2014, dat dit anders moest. Ze verbood eerder het autoverkeer langs delen van de Seine en in februari 2020 kondigde ze aan dat ze Parijs - een stad met 2,2 miljoen inwoners - wil veranderen in een 'ville du quart d'heure'.

Carlos Moreno, de bedenker van de 15-minute city, ziet een cruciale rol weggelegd voor digitale technologie. Smart cities vormen hoe langer hoe meer een must met het oog op de leefbaarheid.

Door het beleid van Anne Hidalgo zijn de oevers van de Seine al tot voetgangersgebied gemaakt en zijn er honderden kilometers fietspaden aangelegd. Ook zijn er plannen om de gebieden rond de Arc de Triomphe en het grootste openbare plein van de stad, de Place de la Concorde, autovrij te maken en te 'vergroenen'. Zo heeft Hidalgo een plan van 250 miljoen dollar goedgekeurd om van de Champs-Élysées een "prachtige tuin" te maken en de toegang van vervuilende auto's te beperken.

Olympische Spelen 2024: eerste klimaatpositieve spelen

Daarbovenop komt dat de Olympische Spelen van 2024 in Parijs plaatsvinden. Dit moeten de eerste klimaatpositieve spelen worden met 100% hernieuwbare elektriciteit, duurzame bouw, duurzame voeding en het doel is minder dan de helft van de uitstoot bij eerdere Spelen te bereiken. Zelfs de schoonmaak van de Seine is versneld, zodat Olympische evenementen in open water in de rivier kunnen plaatsvinden. De autoriteiten hebben toegezegd dat mensen in 2025 weer in de Seine kunnen zwemmen: iets meer dan 100 jaar nadat het zwemmen werd verboden in 1923.

6. Autovrij Utrecht

Merwede, grootste autovrije wijk Europa

Midden in de stad Utrecht, wordt de grootste autovrije wijk van Europa gebouwd; Merwede. Een wijk met ontmoetingsplekken in plaats van parkeerplaatsen, veel groen en meanderende fiets- en wandelpaden. De eerste woningen worden naar verwachting in 2025 opgeleverd. De 10.000 bewoners van de wijk moeten nog steeds goed bereikbaar blijven. Hoe pak je dat aan?

Duurzaam en deelvervoer

Duurzaam en deelvervoer is de norm in deze wijk. De wijk wordt door nieuwe fietsroutes verbonden met de stad. Er komen 25.000 fietsparkeerplaatsen en bezoekers die met de auto komen, mogen hun auto aan de rand van de stad in een garage parkeren. Tevens wordt er een mobiliteitsbedrijf opgericht dat onder andere elektrisch deelvervoer faciliteert. Een ander mooi voorbeeld van een wijk waar de bewoners afscheid hebben genomen van autobezit, is Schoonschip Amsterdam.

Bronnen: United Nations, TU Delft, The new European