ENGAGE: Patiëntgerichte technologie voor een beter inzicht in ziekte

Omgaan met een chronische ziekte is een levenslange opgave en uiterst complex. Het is belangrijk om niet alleen te kijken naar de gezondheidstoestand op dat moment en deze te monitoren, maar ook om complicaties op te sporen die zich op de lange termijn kunnen voordoen. Het ENGAGE-consortium wil niet-invasieve wearables ontwikkelen waarmee mensen met Type 2 Diabetes (T2D) hun ziekte beter onder controle kunnen krijgen, de interactie tussen patiënt en zorgverlener wordt verbeterd, de juiste zorg mogelijk wordt gemaakt en de gezondheidszorg wordt ontlast.

Alleen al in Nederland lijden meer dan een miljoen mensen aan T2D. De daarmee gepaard gaande zorgkosten worden geschat op 6 miljard euro per jaar. Elke patiënt gaat op een andere manier met de ziekte om en heeft toegang tot verschillende niveaus van zorg en ondersteuning. Op basis van de gegevens die met de wearables worden verzameld, worden niet alleen gepersonaliseerd inzicht en ondersteuning mogelijk, maar ook patiëntgericht onderzoek en beter afgestemde behandelingsprotocollen.

Going digital

Gezien de vooruitgang die wordt geboekt op het gebied van wearable-technologie en de grote hoeveelheid informatie over de voortgang en de meest voorkomende gezondheidsproblemen als gevolg van T2D, wil ENGAGE een bestaande, niet-invasieve digitale wearable gebruiken die voortdurend de biologische veranderingen kan monitoren die op ziekteprogressie wijzen bij iemand met T2D.

ENGAGE wil ook een algoritme ontwikkelen op basis van hoogdimensionale tijdreeksen om de specifieke digitale biomarkers te bepalen voor mensen met T2D,  en relevante inzichten bieden die vroegtijdige detectie en behandeling mogelijk maken. Deze digitale biomarkers bieden een veelbelovende oplossing voor een van de complexe uitdagingen van chronische ziekten, namelijk om de ziektetoestand en -progressie zo nauwkeurig, constant en effectief mogelijk te monitoren op een manier die zinvol is voor de patiënt.

Samen voortuitgang boeken

ENGAGE is een pre-competitief onderzoeksconsortium met partners uit de onderzoekswereld en technologiesector, de farmaceutische industrie, health tech, medtech en de gezondheidszorg. Maar de allerbelangrijkste samenwerkingspartner zijn de mensen met T2D zelf. "Onze technologische ontwikkelingen zijn alleen betekenisvol als ze inspelen op de specifieke behoeften en zorgen van mensen met de betreffende aandoening, en dan ook nog eens op een manier die voor een samenleving aanvaardbaar en praktisch uitvoerbaar is", aldus Willem van den Brink, onderzoeker bij TNO.

"Als betrouwbare, onafhankelijke onderzoeksorganisatie heeft TNO niet alleen ervaring met de ontwikkeling van digitale biomarkers maar ook met T2D-onderzoek", vervolgt Willem. "We zijn daarom in staat om partners uit het hele ecosysteem samen te brengen om die punten aan te pakken waar patiënten zich het meeste zorgen over maken en technologische oplossingen te ontwikkelen die hun leven echt verbeteren en tegelijkertijd de gezondheidszorg ontlasten. Daarbij draait alles om samenwerking. ENGAGE is een ideale mix van citizen science en stakeholder-expertise. We zijn er trots op dat we een regisserende rol hebben in samenwerkingen die bijdragen aan het maatschappelijk belang."

Het perspectief van de patiënt

Angela de Rooij-Peek, beleidsmedewerker belangenbehartiging bij Diabetesvereniging Nederland, legt uit waarom het zo belangrijk is om mensen met T2D vanaf dag 1 bij ENGAGE te betrekken. "We moeten ons voortdurend afvragen wat voor hen het meeste helpt en het beste werkt om hun ziekte over de jaren heen zo goed mogelijk onder controle te houden. En de beste manier om dat te doen is door het ze zelf te vragen. We weten dat sommige mensen zich heel erg zorgen maken over hun aandoening en anderen juist weer niet genoeg. Objectieve gegevens van digitale biomarkers kunnen dan inzicht bieden in welke leefstijl en gedragspatronen het meest van invloed zijn op hun gezondheid."

Zo vertelt Angela dat mensen met T2D weten dat ze een hoger risico lopen op hart- en vaatziekten, maar geen idee hebben hoe ze dit kunnen voorkomen of hoe ze vroeg genoeg kunnen ingrijpen als ze denken dat daar toch sprake van is. Vooral omdat in de vroegste stadia van cardiovasculaire complicaties er geen duidelijk merkbare symptomen zijn. "We wonen natuurlijk niet bij de dokter in, continu aangekoppeld aan allerlei apparatuur om de conditie van ons hart te monitoren. Een van de belangrijkste aandachtsgebieden van ENGAGE is dus het ontwikkelen van digitale biomarkers om macrovasculaire veranderingen op te sporen die vroege indicatoren kunnen zijn van hartfalen, én van microvasculaire veranderingen die een vroege indicatie geven van nierfalen, retinopathie, diabetesvoet en andere complicaties. Niet alleen wordt hiermee voor mensen met T2D betere preventie van en regie over hun aandoening geboden, maar het geeft hun ook rust omdat ze weten dat hun wearable dingen bijhoudt die ze zelf niet kunnen merken of zien."

Gegevens centraal

Jan Pander, Evidence Generation Lead bij AstraZeneca, legt uit waarom farmaceutische bedrijven het met het oog op de toekomst belangrijk vinden om te blijven deelnemen aan projecten zoals ENGAGE. "Als internationaal bedrijf willen we een bijdrage leveren aan het oplossen van grote maatschappelijke problemen, zoals klimaatverandering, gezondheidszorg en ziektepreventie. ENGAGE sluit naadloos aan bij onze holistische visie op gezondheid: de levensbedreigende complicaties van T2D voorkomen is beter voor patiënten, beter voor de betaalbaarheid van de gezondheidszorg en beter voor het milieu."

Door het koppelen van hun uitgebreide ervaring, unieke inzicht in T2D en technologische innovaties, kunnen de ENGAGE-partners effectieve oplossingen ontwikkelen. "Apparatuur zoals de continue glucosemonitor hebben een belangrijke verbetering betekend voor mensen met T2D, maar met ENGAGE willen we nog een aantal stappen verder gaan," aldus Willem. "Met de juiste technologie en analyses kunnen we de progressie van ziektes volgen en zo vroeg mogelijk waarschuwen voor een afnemende gezondheid, zodat patiënten en behandelaars de problemen op tijd kunnen aanpakken."

Patiënten centraal

Angela vertelt ons waarom digitale biomarkers een game-changer kunnen zijn: "Als je aan een chronische ziekte lijdt, is er altijd een stemmetje in je achterhoofd: "Zorg ik wel goed genoeg voor mijn gezondheid?", "Welke ernstige complicaties zullen zich deze week, deze maand, dit jaar voordoen?". Met een wearable die veranderingen in het lichaam in een zo vroeg mogelijk stadium opspoort en patiënten op deze markers attendeert, kan er eerder worden ingegrepen en is er betere preventie mogelijk. Bovendien - en dat is misschien wel het belangrijkste - geeft het de patiënt rust: ze weten dat belangrijke signalen niet over het hoofd worden gezien."

Jan: "Ons eerste doel is om ervoor te zorgen dat we de juiste parameters meten, op de juiste manier, en de juiste inzichten verkrijgen die de grootste impact opleveren voor de gezondheid en het welzijn van de patiënt: de zogenaamde "betekenisvolle gezondheidsaspecten" voor een bepaalde aandoening. Als we dat gedaan hebben, gaan we aan de slag met het ontwikkelen van het algoritme en het selecteren van een wearable die deze parameters kan tracken. Maar zelfs de beste wearables zijn pas nuttig als ze zijn goedgekeurd door toezichthoudende instanties en als patiënten ze ook echt willen gebruiken. Daarom richt ENGAGE zich op het proces als geheel en is een van de doelen om stakeholders zo snel mogelijk te betrekken en ervoor te zorgen dat gebruikers de wearables zo snel mogelijk accepteren. Alleen dan kan het doel worden gerealiseerd: een echte oplossing ontwikkelen die mensen met T2D helpt om in een zo vroeg mogelijk stadium waarschuwingssignalen te krijgen en om optimaal de regie te hebben over hun ziekte."

Als het ENGAGE-project succesvol is, kunnen digitale biomarkers in de toekomst ook steeds meer worden ingezet voor het opsporen van andere chronische ziekten. "ENGAGE biedt in dat opzicht een blauwdruk en een use-case voor digitale biomarkers die worden ingezet voor zelfmanagement bij ziekte. Met elke wearable die wordt goedgekeurd en daadwerkelijk wordt gebruikt, komt de hele medische wereld een stapje dichter in de buurt van een gezondheidszorg waarbij de patiënt centraal staat en die bovenal gericht is op zelfregie en preventie. ENGAGE is een volgende stap in deze richting. De samenwerkingsverbanden die we creëren zullen hopelijk een lang leven zijn beschoren", aldus Willem.

Bijdragen aan ENGAGE? Neem dan vandaag nog contact op met TNO.

De ENGAGE-partners

• Diabetesvereniging Nederland
• AstraZeneca
• TNO
• Sensible Healthcare Systems
• Corsano Health B.V.
• 2M Engineering
• Reinier Haga Medisch Diagnostisch Centrum
• Ancora Health
• Synappz

Ook een bijdrage leveren aan het consortium? Neem dan vandaag nog contact op met TNO.