Ondersteuning gemeenten om warmtetransitie te realiseren

Transitie Visie Warmte

Maarten Bijl, programmamanager geo-energie en warmtenetten bij TNO: "Het gaat niet alleen om het maken van de beste keuze, maar ook om die goed te kunnen onderbouwen naar inwoners en andere stakeholders.”

Gemeenten zijn na het opstellen van hun Transitie Visie Warmte druk bezig met het uitwerken daarvan in warmteprogramma’s. Een eerste versie moet eind 2026 gereed zijn.

Tijdens dit proces staan gemeenten voor ingrijpende keuzes en zoeken antwoord op tal van vragen, zoals:

• Wat is de huidige en toekomstige vraag naar warmte en koude?
• Welke duurzame bronnen als aardwarmte of restwarmte uit de industrie zijn beschikbaar?
• Hoe kan warmte en koude het beste worden getransporteerd naar de woningen?
• Moeten we warmte en koude ondergronds opslaan en waar en in welke vorm?
• Moet de warmte, of koude, worden opgewaardeerd en zo ja, hoe en waar?

Tools voor uitwerking warmteprogramma’s

Voor het in kaart brengen van alle opties en daaruit de juiste beslissingen te kunnen nemen, hebben we bij TNO heel scala aan tools, data en kennis beschikbaar. Waaronder de ThermoGIS tool, het REGIS II-model en de Design Toolkit.

Potentie geothermie met ThermoGIS

ThermoGIS is een publiekelijk beschikbare tool die in een webomgeving de mogelijkheden van geothermie in een gemeente of regio weergeeft op basis van de potentie in de ondergrond.

Overheden en bedrijven maken er veel gebruik van. De kracht van deze tool is dat het zowel de hoeveelheid te produceren aardwarmte (technische haalbaarheid) laat zien als de kosten (economische haalbaarheid).

Mogelijkheden warmteopslag met het REGIS-II-model

“De combinatie van duurzame opwekking van warmte, bijvoorbeeld uit geothermie, maar ook “power-to-heat", met ondergrondse opslag zorgt voor meer flexibiliteit in het energienet en lagere kosten voor de maatschappij”, zegt Kris Hopstaken, senior business developer geo-energie bij TNO.

Met het REGIS II-model kunnen de mogelijkheden voor warmteopslag in ondiepe ondergrond (tot 500 meter) geëvalueerd worden. Het laat in 3D zien welke ondergrondse lagen hiervoor geschikt zijn. Het model bevat informatie over de ondergrond van heel het land.

Warmtenet ontwerpen met de Design Toolkit

Een ander ondersteunend middel dat TNO heeft ontwikkeld is de Design Toolkit. Daarmee kunnen beleidsmakers nagaan welke opties er zijn in hun gemeente om een optimale warmtevoorziening te realiseren.

De tool laat zien hoe warmtebronnen en huishoudens zijn te verbinden, op welke temperaturen, of en hoe opslag mogelijk is en tal van andere relevante uitkomsten om een toekomstbestendig collectief, regionaal of lokaal warmtenet te ontwerpen. De toolkit toont hoe zo’n netwerk op een slimme manier tegen de laagst mogelijke kosten is uit te rollen.

Hopstaken licht toe: ‘‘Zo kun je bijvoorbeeld met ThermoGIS zien of er meer plaatsen in je omgeving zijn waar aardwarmte potentie heeft en wellicht kunnen gemeenten de handen ineen slaan om een warmtenet te ontwikkelen.”