Samenwerking installateurs leidt tot meer dan 100.000 extra warmtepompen in woningen

Communicatie tussen monteurs en bewoners

Minister Jetten voor Klimaat en Energie kwam in de zomer van 2022 in een brief naar de Tweede Kamer met het actieplan hybride warmtepompen. Doel was de tijd die de installatie kost terug te dringen, de fabricagekosten te verlagen, de vakbekwaamheid van monteurs te vergroten en zo minstens 100.000 extra warmtepompen per jaar te installeren.

“Die handschoen hebben we als sector direct opgepakt en we zijn met TNO gaan praten om onze ideeën en plannen wetenschappelijk te onderbouwen. Zo doet TNO onderzoek naar de communicatie tussen monteurs en bewoners. Die kan van grote invloed zijn op de beslissing wel of niet over te stappen op een warmtepomp”, zegt Maarten Hommelberg, directeur van de Stichting Team Duurzaam Installeren (TDI500). Het getal 500 staat voor het aantal warmtepompen dat de sector per dag extra wil installeren, oftewel 100.000 per jaar.

Sociale innovatie

Het voorstel van TNO eind dat jaar resulteerde in financiële steun vanuit de regeling Missiegedreven Onderzoek Ontwikkeling en Innovatie (MOOI) van RVO. “Behalve het ontwikkelen van technologische innovaties richt TNO zich ook sterk op de sociale kant van de energietransitie”, vertelt Renee Kooger van de expertisegroep Sociale Innovaties van TNO.

“Als je bijvoorbeeld altijd gasgestookte cv-installaties in woningen hebt aangelegd, moet je nu voor het installeren van hybride warmtepompen ook gedegen kennis van elektriciteit hebben. Dat is voor de ene monteur een mooie uitdaging, voor de ander een obstakel. Zo zijn er allerlei sociale aspecten waar je rekening mee moet houden.”

De monteur als adviseur

TDI500 verenigt een aantal toonaangevende bedrijven in de installatiebranche, waaronder grote bedrijven als Essent, Eneco, Feenstra en Bonarius, maar ook jonge, innovatieve partijen zoals HeatTransformers. Samen hebben ze meer dan 3.000 monteurs in dienst die ruim vier miljoen huishoudens bedienen.

Arjen Binkhorst, opleidingscoördinator bij Bonarius: “Binnen TDI500 denken we mee hoe we de doelstelling van 500 extra hybride warmtepompen kunnen realiseren. Het betekent dat we onze monteurs moeten bijscholen en nieuwkomers opleiden voor het installeren van de combinatie gas en elektra. En, minstens zo belangrijk, de communicatie met de bewoners, bijvoorbeeld tijdens het periodiek onderhoud. Daarvoor doet TNO onderzoek naar de rol van de monteurs als adviseur. Als zij die rol goed vervullen, helpt dat bij het halen van die extra 100.000 warmtepompen.”

Bewoners begeleiden

Bonarius is actief in het werven van nieuwe monteurs en leidt hen niet alleen technisch op voor de combinatie gas en elektra van de hybride warmtepomp, maar besteedt ook veel aandacht aan de interactie met de bewoners. Naast het adviseren over het type installatie is ook de uitleg over de werking ervan belangrijk. Voor de bewoner is een warmtepomp een compleet andere manier van verwarmen dan de vertrouwde cv-ketel.

Binkhorst: “Je moet de bewoners daar serieus in begeleiden, want bij verkeerd gebruik schakelt de pomp te vaak over op gas zonder dat je dat merkt en krijg je een hoge in plaats van lage eindafrekening. Het verbeteren van de communicatie pakken we met TNO op.”

Baanbrekend idee

De samenwerking in het Team Duurzaam Installeren heeft al snel vruchten afgeworpen en de doelstelling van 100.000 extra duurzame installaties is na een jaar al vrijwel gehaald. Zo zijn de bedrijven erin geslaagd de installatietijd drastisch terug te brengen. Bonarius heeft een baanbrekend idee uitgewerkt om in de montagehal een deel van de installatie voor te fabriceren, waardoor de installatie van de warmtepomp in de woning geen hele maar slechts een halve dag kost. Daardoor komt er extra capaciteit vrij om per saldo meer warmtepompen te installeren.

Verder bedacht het bedrijf de zogeheten Zwerm-aanpak, waarbij teams van zo’n 15 monteurs met alle benodigde materialen een wijk intrekken voor onderhoud in appartementencomplexen. Door deze efficiënte werkwijze onderhoudt een monteur tien woningen per dag en is de overlast voor de huurders minimaal.

Kennis en ervaring uitwisselen

Volgens Maarten Hommelberg zijn er zo tal van verbeteringen mogelijk om het installeren van warmtepompen fors op te schalen. Binnen TDI500 worden regelmatig best practicus gedeeld. Bedrijven en hun monteurs wisselen kennis en ervaringen uit om dingen slimmer en sneller te kunnen doen.

“En we zijn met fabrikanten in gesprek over aanpassingen aan de warmtepomp zelf. Eind dit jaar presenteren we hen onze ideeën. Als zij bepaalde veranderingen in hun product aanbrengen, kunnen we nog efficiënter installeren en daardoor het tempo verder opschroeven om de ambities meer dan waar te maken. Dat versnelt de energietransitie en zo gaat de CO2-uitstoot in de gebouwde omgeving verder omlaag.”