Tijdmakers: medicijnontwikkeling versnellen met organen in een machine

Organen in een machine, hoe werkt dat?

"Orgaanperfusie is een techniek om organen buiten het lichaam met behulp van een machine leefbaar te houden. We gebruiken daarvoor een hart-longmachine met bijvoorbeeld de lever van een varken. De slangen en de machine bootsen de hart-longfunctie na, waardoor het orgaan functioneert zoals het in een lichaam ook zou doen. Zodra we medicatie toevoegen, meten we hoe het orgaan daarmee omgaat en hoe het op het medicijn reageert. Een innovatieve methode om geneesmiddelen te testen."

Wat hebben we eraan?

"Tijdens medicijnontwikkeling is het cruciaal om heel betrouwbare informatie te verkrijgen over het gedrag van het medicijn in de mens, voordat deze in een klinische studie getest wordt. Het slachtafval, bijvoorbeeld de lever van een varken, gebruiken we omdat deze qua functie en structuur op de lever van de mens lijkt. Een lever produceert gal waar afvalproducten van medicijnen in terecht komen. We kunnen vervolgens monsters nemen om te zien hoeveel van het medicijn wordt afgebroken en hoe snel."

"Dankzij deze methode krijgen we heel betrouwbare informatie over het gedrag van medicijnen in de mens. Zo zorgen we ervoor dat medicijnen sneller beschikbaar komen voor de patiënt."

Hoe is dit idee ontstaan?

“We werkten al samen met UMC Groningen. Ze wilden ons de machine laten zien die ontwikkeld was voor transplantatiegeneeskunde. Op de terugweg vanuit het lab ontstond meteen het idee om dit in te zetten voor farmacologische toepassing. De machine wordt door een Nederlands bedrijf gemaakt. Die hebben we aangeschaft en samen met farmaceutische partijen de toepassing verder gevalideerd in een publiek-private samenwerking.”

Waarom hou je je dagelijks met iets als organen bezig?

“Ik ben dagelijks bezig met de vraag: hoe kunnen we het proces van geneesmiddelen ontwikkelen, versnellen en verbeteren? Wat ik het leuke vind, is dat we samen met universiteiten maar vooral ook toegepast met bedrijven en andere organisaties in de sector aan iets bouwen waar de samenleving en de patiënt profijt van hebben. We zijn heel toegepast bezig.”

“Bij TNO proberen we de belangrijkste functies van cruciale organen in het menselijk lichaam na te bootsen in het lab, zoals die van een nier, lever of darm. Om dat optimaal te kunnen doen, maken we gebruik van verschillende technieken. Naast orgaanperfusie werken we bijvoorbeeld ook aan organ-on-a-chip. Daar bootsen we op hele kleine schaal de orgaanfunctie na door onder andere gebruik te maken van stamceltechnologie.”

“Nu bestaan de methodes nog naast elkaar, maar uiteindelijk hebben we geen hele organen meer nodig voor het onderzoek. Ze voeden elkaar. Daarnaast maken we intern zoveel mogelijk gebruik van al onze kennis en expertise, dus ook van AI en data. Zo komt alles samen.”

Waar droom je van?

“Mijn droom is dat we met zo min mogelijk dierproeven geneesmiddelen sneller ontwikkelen. En dat we samen met partners het verschil kunnen maken, zodat de patiënt erbij gebaat is.”