Algoritmisch management: de toekomst van leidinggeven

Algoritmisch management draait om het vervangen van menselijke besluitvormers door data-gedreven systemen. ‘Het controleren, aansturen en beoordelen van werknemers wordt dan gedaan door algoritmes met behulp van data’, legt Zoomer uit. Hij noemt Uber als een treffend voorbeeld: chauffeurs worden aangestuurd door een app die alles van route tot betaling regelt, waardoor de traditionele manager overbodig wordt.

Voor veel organisaties is deze drastische inzet van AI nog ver weg. ‘Toch zie je ook bij ‘normale’ organisaties steeds vaker dat ze algoritmisch management inzetten’, stelt Zoomer. ‘Vaak is hierbij sprake van een combinatie van menselijke managers en dashboard die in kaart brengen hoe een medewerker zijn werk doet.’

Voordelen en uitdagingen van algoritmisch management

Algoritmisch management biedt veel voordelen. ‘Doordat hele bedrijfsonderdelen en nevenactiviteiten kunnen vervallen, kijken we naar waanzinnige kostenbesparingen. Door repetitieve taken door algoritmes uit te laten voeren, krijgen we een enorme efficiëntieslag’, stelt Gulijk. Zoomer benadrukt hoe algoritmisch management het eenvoudiger maakt om te voldoen aan hoge kwaliteitsnormen. Het zorgt namelijk voor een slimmer werkproces waarbij algoritmes snel en nauwkeurig prestaties kunnen meten en verbeteren.

Toch kent algoritmisch management ook uitdagingen. Het gaat namelijk uit van de perfecte situatie waar geen ruimte is voor menselijke omstandigheden. ‘Neem bijvoorbeeld flitsbezorgers, zij hebben tijdstargets waarin ze boodschappen moeten bezorgen. Als ze dit niet halen, hebben ze een probleem. Maar wat als de brug openstond? Je krijgt dan een soort kat- en muisspel van werknemers en managers’, vertelt Zoomer.

Gulijk en Zoomer zien veel bedrijven worstelen om de juiste manier te vinden om de technologie in te zetten. Zij leggen de consequenties van ‘verkeerd gedrag’ bij individuen. ‘Het is beter om een groep aan te spreken, in het kader van de privacywetgeving is dat erg lastig om op individuele medewerkers te focussen’, vindt Zoomer.

Innovatie in veiligheid

Een belangrijke toepassing van algoritmisch management is het verhogen van de veiligheid op de werkplek. Vanuit de arbeidswetgeving ben je als werkgever verantwoordelijk voor de veiligheid van je medewerkers. Denk bijvoorbeeld aan de bouwsector, waar het dragen van helmen essentieel is. Gulijk en Zoomer ontwikkelden een algoritme dat via camerabeelden toezicht houdt op deze veiligheidsmaatregel, een primeur in proactieve veiligheidsbewaking.  ‘Je kunt dan bijvoorbeeld een alarm laten afgaan, of een toegangspoortje niet open laten gaan.’

Meer weten over algoritmisch management en veiligheid op de werkplek? Dat lees je in de paper 'Algoritmisch management en arbeidsveiligheid: het doel heiligt niet alle middelen' die Zoomer en Gulijk met collega’s hebben geschreven.

Wet- en regelgeving rond algoritmisch management

De onderzoekers benadrukken het belang van voorbereiding op toekomstige wet- en regelgeving rondom AI en algoritmisch management. ‘We zien nu dat de Europese Unie heel serieus bezig is met dit onderwerp, onder andere met de platformwet. Ook de Europese AI-act is in aantocht om uitsluitsel te geven over wat wel en niet mag met kunstmatige intelligentie,’ stelt Gulijk. Gulijk en Zoomer adviseren organisaties om nu al proactief na te denken over hoe ze algoritmes willen implementeren, in overeenstemming met toekomstige regelgeving.

Kijkend naar de toekomst

Algoritmisch management staat nog in de kinderschoenen, maar Gulijk en Zoomer voorzien een toekomst waarin deze technologie niet alleen in het bedrijfsleven, maar ook in ons dagelijks leven een rol zal spelen. ‘Microsoft heeft 10 miljard geïnvesteerd in een nieuwe versie van ChatGPT’, vertelt Gulijk. ‘Ik verwacht dat binnen drie jaar toekomst een soort personal assistent voor ons kan worden. Die gaat dan je agenda, e-mail en andere vormen van communicatie inrichten. Dat is ook een vorm van algoritmisch management’

De onderzoekers benadrukken dat algoritmisch management niet het einde betekent van de rol van de manager, maar hun benadering van leidinggeven zal veranderen. ‘Er wordt nog steeds gemanaged, maar in plaats van dat leidinggevenden per situatie en moment bepalen wat de juiste actie is, gebruiken ze algoritmes’, legt Zoomer uit. ‘Wanneer organisaties beleid in algoritmes verwerken, kunnen ze in zekere zin objectiever managen.’