Van land tot wand: Stro, bouwmateriaal van de toekomst?
"Bij biobased bouwen wordt vaak alleen gedacht aan hout. Maar hout is relatief schaars en tijdrovend om te verbouwen. Stro daarentegen is een snelgroeier die op veel plekken hout kan vervangen", vertelt Rob van Nistelrooij aan. Hij is enthousiast over dit ‘bouwmateriaal van de toekomst’.
Als eigenaar van Bouwbedrijf Gebroeders van Herpen is hij de bouwpartner van dit project. "We zien allemaal dat er iets mis is met het klimaat. Ik ben gaan kijken waar we met ons bedrijf in kunnen specialiseren. Wat ons betreft liggen er mooie kansen in het bouwen met stro. Onze mensen zijn van begin af aan enthousiast en zijn vol passie met dit materiaal aan de slag gegaan."
Isolatie en constructie
Stro is nu een bijproduct van de graanproductie, maar is op termijn heel goed lokaal te verbouwen. Van land tot wand, dat is het doel. Waarbij de afstanden binnen de hele keten liefst zo kort mogelijk blijven, om de stikstof- en CO₂-uitstoot laag te houden. Dat lukt nog beter met prefab strodelen, die met weinig mensen en materieel op de bouwplaats tot een woning worden geassembleerd. Klinkt veelbelovend. Maar kan het ook op grote schaal worden toegepast?
Emissieloos Bouwen bood een uitgelezen kans om dat nader te onderzoeken. Van Nistelrooij: "Dit deelproject startten we vanuit een vraag om een zo duurzaam mogelijk huis te ontwikkelen: ONS Natuurhuis. EN|EN architecten, Strotec en Bouwbedrijf Gebroeders van Herpen ontwierpen een biobased rijwoning om op grote schaal te kunnen bouwen. Strobouw is hiervoor zeer geschikt. De stropanelen zijn isolatie en constructie in één en er is een veel kleinere installatie nodig om te verwarmen en te koelen. Dat drukt ook de kostprijs."
Meet the expert: geïndustrialiseerd productmatig werken gebouwde omgeving
Personeelstekorten, fluctuerende prijzen en veranderende regelgeving: een aantal van de vele uitdagingen waar we mee te maken hebben bij sneller en beter bouwen. Toch moeten we deze uitdagingen samen het hoofd te bieden en daarvoor moeten we met het hele systeem in beweging komen.
Tijdens de Dutch Green Building Week nemen TNO'experts je in een gratis online sessie mee in deze transitie van een projectmatige naar een product- en procesmatige bouwindustrie.
Verder opschalen
Voor ONS Natuurhuis werd een nieuwe bouwmethode ontwikkeld, waarbij de geveldelen van stropanelen direct in de fabriek worden opgebouwd en niet langer op de bouwplaats. "We wilden een steilere leercurve en meer tijd nemen om kennis op te doen van deze bouwmethode", stelt Van Nistelrooij. Voor dit deeltraject onderzochten we de opschaling op vijf niveaus: naar een business case met een nieuwe fabriek, richting strategie, op de werkplaats, in onze werkwijze, en in de communicatie.
2.000 strotec-gevels per jaar
Van Nistelrooij: "Er is al veel bereikt met onze nieuwe Strotec-gevel. Vorig jaar hebben we voor het eerst de 2D-geveldelen in onze hal geproduceerd, inclusief kozijnen, ramen en deuren. De volgende stap was het ontwikkelen van een complete woning. Dit hebben we inmiddels uitgevoerd voor opdrachtgevers Trudo en Hurks in de vorm van een conceptwoning bij ons op het terrein. Om te tonen aan geïnteresseerden en om eigenschappen als geluid en luchtvochtigheid te testen." De ambitie is om uiteindelijk 2.000 Strotec-gevels per jaar te fabriceren, op een nieuwe productielocatie die nu in voorbereiding is. "Onze klimaatambities dagen ons uit om met minder materiaal meer te kunnen wonen. Dat vraagt om een systeemverandering. Niet pas in 2050, het begint echt nu. Dat betekent dat we fouten zouden kunnen maken, maar de grootste fout is om niet te beginnen."
Resultaten
Binnen het deelproject is een ontwerp en productie gerealiseerd van geïntegreerde prefab 2D-gevels van stro-elementen. Er is een drielaags demogebouw en een modelwoning gebouwd. Ook is er een validatie- en opschalingsstrategie ontwikkeld. Er is een rapportage opgesteld van vermeden CO₂-uitstoot door bouwen in stro, CO₂-opslag in het materiaal, en stikstofreductie door prefab-bouw.
Emissieloos Bouwen
- Gebroeders Van Herpen
- Strotec
- TNO
Dit artikel is afkomstig uit Emissieloos Bouwen Magazine.