Nieuwe methode neemt ook milieu-impact microplastics mee

Thema:
Microplastics
21 augustus 2024

Door de toename in het gebruik van plastics, neemt de hoeveelheid microplastics in het milieu toe. De impact van deze kleine plastic deeltjes wordt echter nog niet meegenomen in milieu- en duurzaamheidsanalyses. Met behulp van een nieuwe methode brengt TNO daar verandering in. De nieuwe methode berekent binnen een levenscyclusanalyse hoeveel microplastics er vrijkomen bij het maken, gebruiken en weggooien van een bepaald type plastic. Hoofdonderzoeker Anna Schwarz legt uit hoe deze methode werkt en wat de gevolgen zijn voor toekomstige milieu-analyses.

Gehele impact in kaart brengen

Eerder onderzoek van TNO naar microplastics in Nederland laat zien dat een flinke reductie van microplastics haalbaar is door het inzetten op diverse maatregelen.

Anna Schwarz, onderzoeker bij TNO vertelt: “Door ons uitgebreide onderzoek naar microplastics weten we al veel over de bronnen van microplastics en waar ze terechtkomen in het milieu. Over de milieu-impact van microplastics is helaas nog minder bekend."

Schwarz vervolgt: “Bij TNO hebben we jarenlange ervaring met levenscyclusanalyse (LCA), zoals in het CISUFLO-project, om de impact van producten gedurende hun levenscyclus te evalueren. Deze ervaring vormt de basis van onze circulaire scenario modellen. Je wilt de impact op mens en milieu meenemen in deze analyse van producten. De milieu-impact van plastic vervuiling en microplastics worden daar tot nu toe echter niet in meegenomen.

Een plastic verpakking komt eerder in het milieu terecht dan een glazen pot, en heeft daarmee impact op het milieu. Doordat dit nu niet wordt meegenomen is de vergelijking eigenlijk niet helemaal eerlijk. Daarom hebben we een nieuwe methode ontwikkeld die deze impact van microplastics wel meeneemt in de LCA van plastic producten. Dat brengt ons een stap dichterbij een volledig beeld van de impact van plastic producten.”

Een levenscyclusanalyse, oftewel LCA, is een duurzaamheidsberekening, waarbij de milieu-impact van een product of van een activiteit wordt berekend. Verschillende milieu-impacts worden gemeten, zoals CO2-uitstoot, watergebruik of toxiciteit.

Een LCA wordt vaak gebruikt om producten of diensten te vergelijken, om zo de keuze te kunnen maken die de minst impact heeft op het milieu. Zo kun je een LCA gebruiken voor vragen als: ‘Kies je voor een glazen of een plastic pot voor een bepaalde verpakking?’ of ‘Kun je voor het milieu beter een plastic wegwerpbeker of een keramische mok gebruiken?’

Nieuwe methode

Schwarz: “Voor de ontwikkeling van onze nieuwe methode hebben we onze eigen kennis gecombineerd met die van het RIVM en de Radboud Universiteit. Met deze nieuwe methode kunnen we berekenen hoeveel microplastics vrijkomen bij het maken, gebruiken en weggooien van een plastic product. Hierin nemen we mee wat er gebeurt als het in het milieu komt en hoeveel microplastics er dan worden gevormd.

De methode, die zich nu focust op de impact van microplastics in watersystemen, is goed toepasbaar en ook beschikbaar voor anderen die er berekeningen mee willen doen. De methode kan voor veel partijen interessant zijn. Producenten die alternatieven voor plastic producten maken, kunnen kijken hoe hun product zich verhoudt tot het plastic alternatief als de impact van microplastics ook worden berekend. Ook voor bio afbreekbare producten kunnen we nu een eerlijkere vergelijking maken.”

Infographic van de levenscyclus van een plastic product en de momenten waarop plastic leks naar het milieu
Infographic van de levenscyclus van een plastic product en de momenten waarop plastic leks naar het milieu

Dit figuur omvat een cirkel die de levenscyclus van een plastic product beschrijft en de momenten waarop plastic 'leks' naar het milieu. Deze levenscyclus wordt door een levenscyclusanalyse in kaart gebracht.

De cyclus begint links bovenaan waar grondstoffen uit het milieu worden gehaald om materialen te maken. Deze worden vervolgens verwerkt in producten en via transport naar gebruikers gebracht.

Na gebruik worden producten ingezameld voor het einde leven, waar bijvoorbeeld materiaal weer terug in de keten kan komen door recycling. Gedurende de levenscyclus worden microplastics (kleiner dan 5 mm) en macroplastics (groter dan 5 mm) verloren naar het milieu.

Macroplastics degraderen vervolgens in het milieu om microplastic te vormen.
De impact van de microplastics op het (aquatisch) milieu kan nu in kaart worden gebracht.

Eerste resultaten

“De nieuwe methode hebben we al een paar keer toegepast, bijvoorbeeld in een studie waarin de microplastics impact van twee typen meerlaagse verpakkingsfilms, gemaakt van verschillende soorten polymeren, worden vergeleken. Opvallend is dat er een groot verschil zit in waar verschillende soorten plastic polymeren terechtkomen, afhankelijk van hun dichtheid.

Daarnaast is de degradatiesnelheid van plastics bepalend voor hoe groot de microplastics impact is; hoe langzamer een polymeer degradeert, hoe langer microplastics in het water blijven en hoe groter de impact op het milieu”, vertelt Schwarz.

Benieuwd naar het onderzoek?

Lees direct de paper 'Microplastic aquatic impacts included in Life Cycle Assessment'.

Niet alleen negatieve impact op LCA

“De methode kan implicaties hebben voor producten die vaak eindigen als zwerfafval, en daardoor veel microplastics impact hebben. Maar de methode kan ook positieve gevolgen hebben. Er zijn tegenwoordig allerlei initiatieven die plastics uit het milieu verwijderen en vervolgens recyclen. Hiermee worden een hoop microplastics vermeden, en dus negatieve impact van microplastics voorkomen. Deze impact mag je meetellen als vermeden impacts, wat weer positief bijdraagt aan de LCA-berekeningen.

Bovendien kunnen waterschappen, overheden en bedrijven die zich bezighouden met zwerfafvalreductie, doorrekenen hoeveel reductie in milieu-impact en schaduwkosten hun opruimacties en het afvangen van plastics in het milieu kan opleveren”, benadrukt Schwarz.

Dit is pas het begin

“Met deze methode hebben we een klein stukje van de puzzel gelegd. We kunnen dankzij deze methode de impact van microplastics op rivieren en de zee nu meenemen. Maar er is nog genoeg vooruitgang te boeken. Zo willen we in de toekomst de methode uitbreiden, zodat ook de impact van microplastics op de bodem en op de gezondheid van de mens meegenomen kan worden”, besluit Schwarz.

Doe met ons mee en wordt onderdeel van de oplossing

Wil je meer weten over ons onderzoek op het gebied van levenscyclusanalyse en microplastics? Of met ons meedenken over het testen van de impact van microplastics op de bodem en de mens? Neem dan contact met ons op. Ook voor het uitvoeren van een LCA op jouw product kun je contact met ons opnemen.

Laat je verder inspireren

6 resultaten, getoond 1 t/m 5

Impact van aquatische microplastics in de levenscyclusanalyse

Informatietype:
Paper
26 juni 2024
In een nieuwe methode voor Life Cycle Assessment (LCA) nemen we ook de ecologische effecten van microplastics mee. Lees de paper.

Microplastics en verpakkingen: vermindering is haalbaar

Informatietype:
Insight
31 augustus 2023

Tijdmakers: een gezondere wereld zonder microplastics

Informatietype:
Insight
15 juni 2023

Autobanden en landbouwplastic met verpakkingen verrassend grootste bronnen microplastics

Informatietype:
Nieuws
8 november 2022

Microplastics en de onbekende risico's

Informatietype:
Artikel