Stofzuigen snelweg als oplossing voor verminderen microplastics door autobanden?

Invloed Open Asfalt Beton (ZOAB) op slijtageopvang

De Nederlandse snelwegen zijn vrijwel uitsluitend gemaakt van Zeer Open Asfalt Beton (ZOAB), om geluidsoverlast te voorkomen en regenwater goed af te voeren. De open structuur van ZOAB lijkt echter óók bandenslijtage vast te houden. Wanneer je dit vervolgens reinigt en opzuigt, kun je mogelijk voorkomen dat veel van deze slijtagedeeltjes in het milieu terecht komen.

Luke Parker, wetenschapper integrator bij TNO, benadrukt: “Het is daarbij cruciaal dat ZOAB tijdig wordt gereinigd, omdat het zijn opvangcapaciteit verliest zodra het verstopt raakt.”

In een eerste onderzoeksfase hebben de TNO-onderzoekers met een meting langs de A2 aangetoond dat in de berm naast een ZOAB-weg veel minder microplastics worden gevonden dan bij wegen zonder ZOAB, zoals de N201. In een nieuw project in samenwerking met Heijmans gaat TNO onderzoeken of ZOAB werkelijk de microplastic-uitstoot naar het milieu vermindert.

Tim Bulters, business developer Circulaire Plastics bij TNO, ziet mogelijkheden voor verdieping: “Als we in dit onderzoek aantonen dat ZOAB helpt om microplastics vast te houden, is ons advies om ZOAB ook op de Nederlandse provinciale wegen toe te passen en verder in Europa uit te rollen.”

Hoogste concentratie microplastics nabij de weg

Dit onderzoek is een vervolg op TNO’s lopend onderzoek naar de bronnen van microplastics en de maatregelen er tegen. In 2022 en 2023 hebben we met de projectgroep LEON-T een grote meetcampagne opgezet om met vangbekers microplasticdeeltjes van autobanden te meten langs enkele wegen in Nederland.

Hieruit blijkt dat de autobanddeeltjes vooral neerslaan op en in de eerste meters naast de weg en dat je op 100 meter van de weg bijna geen deeltjes meer terugvindt. De focus voor het opruimen van de deeltjes moet dus liggen op de weg en de eerste meters naast de weg.

Het afbraakproces van autobanden

De deeltjes die langs de weg liggen, breken na verloop van tijd af onder invloed van licht, warmte en microben. Dit afbraakproces leidt echter tot de vorming van kleinere plasticdeeltjes, microplastics, die een potentieel gezondheidsrisico vormen. In ons laboratorium hebben we aangetoond dat autobanddeeltjes sneller dan andere plastics in kleine deeltjes uit elkaar vallen.

Deze microplastics kunnen gemakkelijker worden ingeademd en vervolgens door de longen en in het bloed worden opgenomen. Bovendien kunnen deze microplastics makkelijker door het bodemleven worden opgenomen, met mogelijke gevolgen voor ons grondwater. Bij de afbraak komen ook chemicaliën vrij, daarom is dit een veelzijdig en zorgwekkend probleem.

Daarnaast bevatten de deeltjes die langs de weg worden gevonden naast resten van autobanden, ook fijnstof uit motoren en fragmenten van het wegdek. Dit resulteert in een mengsel van verschillende vervuilingen. Deze mix van vervuilingen vormt een complex probleem voor de omgeving.

Vervolgonderzoek naar bandendeeltjes

Er zijn nog veel open vragen die we in een vervolgproject met Heijmans en gefinancierd door Chemistry NL hopen te beantwoorden.

Hierin onderzoeken we welke stoffen worden gevormd tijdens het afbreken van bandendeeltjes, of deze gevaarlijk zijn, en waar ze in het milieu terechtkomen. Door te meten naast wegen met verschillende types asfalt hopen we in kaart te brengen welke invloed ZOAB heeft op het verminderen van bandendeeltjes in het milieu.

Help ons de impact van microplastics te verminderen. Doe mee aan ons onderzoek en draag bij aan een schonere toekomst. Of neem contact op voor meer informatie.