CEYAS als laagdrempelige oplossing voor yard automation

Steeds meer Nederlandse bedrijven kampen met een tekort aan chauffeurs. Vooral voor repeterende handelingen zoals rangeren, laden en lossen in distributiecentra, havens en op industrieterreinen zijn steeds minder arbeidskrachten beschikbaar. Dit is niet de enige uitdaging in de logistiek, stelt Jorn Gijsbers, Business Development Smart Vehicles bij TNO.

“Door de groei van e-commerce zal de druk op de logistieke keten de komende jaren toenemen, wat de behoefte aan efficiëntie vergroot. Yard-automatisering maakt het mogelijk om foutloos en veilig 100 keer dezelfde handeling te verrichten, waardoor het logistieke proces stabieler, voorspelbaarder en beheersbaarder wordt. Dit biedt een groot besparingspotentieel voor bedrijven. Met CEYAS willen we aantonen dat automatisering op een kostenefficiënte en schaalbare manier kan worden ingezet in eenvoudige use-cases.”

Een operator voor meerdere trailers

CEYAS is een voertuig-onafhankelijk automatiseringsconcept dat repeterende handelingen op yards (deels) automatiseert. Het concept werd voor het eerst gedemonstreerd tijdens de Automotive Week in april 2023. Hierbij gebruikte TNO de samen met grote OEM’s ontwikkelde geautomatiseerde rijtechnologie voor het eerst op een elektrische trailer mover, de V-Move van Verhagen Leiden. Mede dankzij toepassing van een hoeksensor van WENOVA.EU was de trailer in staat om geautomatiseerd een uitdagend testparcours af te leggen.

De V-Move is in staat om standaard trailers op afgesloten terreinen te verplaatsen, zoals bij laden, lossen, parkeren of elektrisch opladen. Een operator overziet de bewegingen en kan eventueel zelf de besturing overnemen. Doordat een operator meerdere V-Moves kan bedienen, verhoogt het de productiviteit van medewerkers en zorgt het voor een snellere, veiligere afhandeling van logistieke bewegingen.

Bovendien hoeft de trailer operator geen groot rijbewijs te hebben, wat de kwalificatiebehoefte verlaagt. Daarnaast is het concept schaalbaar, omdat de trailer niet aangepast hoeft te worden. De elektrische aandrijving van de trailer movers draagt tot slot ook bij aan een kleinere ecologische footprint van de yard.

Forse doorontwikkeling

Sinds deze eerste demonstratie is het CEYAS-concept door de innovatiepartners verder doorontwikkeld, vertelt Ron Wouters, Senior System Engineer bij TNO. “Ten opzichte van de eerste demonstrator hebben we een aantal verbeteringen doorgevoerd die de betrouwbaarheid en veiligheid ten goede komen. Bij de use-cases die TNO voor ogen heeft kan de V-Move zowel handmatig als automatisch bediend worden. Dat gebeurt vanuit de Control Tower die is toegevoegd. Die bestaat uit twee schermen: een voor tele-operation en een voor geautomatiseerd rijden.”

“Het tele-operator systeem is een beproefde ontwikkeling van partner V-Tron. In automatische modus volgt de V-Move een voorgeprogrammeerde route. Bovendien gebruiken we voor de lokalisatie nu LiDAR-technologie, die in een bebouwde omgeving veel betrouwbaarder werkt dan het eerder toegepaste GPS.”

Overtuigende demo

Anderhalf jaar na de eerste demonstratie is de Automotive Campus in Helmond opnieuw het decor voor een CEYAS-demo. Het publiek bestaat uit ruim 60 belangstellenden, zowel potentiële gebruikers als geïnteresseerde technologiepartners. Ze krijgen een overtuigend voorproefje van de toegevoegde waarde van deze vorm van yard automation. De tele-operator manoeuvreert de V-Move onder de trailer in het dock. Na het aankoppelen legt de trailer mover volledig automatisch een voorgeprogrammeerde route af over het rangeerterrein.

De V-Move voert zelfstandig een behendige keermanoeuvre uit en blijkt in staat om de trailer met grote precisie in een smalle deuropening te docken. Wouters: “In de praktijk ontstaat een wisselwerking tussen automatisch rijden en tele-operation. Zo kan het bij oversteekplaatsen van personeel of bijzondere manoeuvres veiliger zijn om dit handmatig te doen.”

Testen is cruciaal

Zowel Verhagen Leiden, V-Tron als TNO hebben met hun ontwikkelingswerk de technologie al naar een ver stadium gebracht. Voor nog hogere TRL’s moet een eindgebruiker instappen, legt Ron Wouters uit: “Wij zouden nog heel veel verder kunnen onderzoeken. Maar om dit zo effectief mogelijk te doen, moet dit hand in hand gaan met een eindgebruiker als innovatiepartner.”

“Want je wilt tot een oplossing komen die daadwerkelijk gebruikt gaat worden. Je wilt weten waar behoefte aan is, hoe de techniek uiteindelijk ingevlochten wordt in de logistieke processen van een gebruiker. Want om echt toegevoegde waarde te creëren moet je de techniek embedden in je logistieke proces. Dat gaat alleen door te testen in de praktijk.”

Rick Verhagen van Verhagen Leiden is het met Wouters eens. “Testen zit in ons DNA. We willen altijd een oplossing bieden die werkt in de praktijk. In die zin verkopen we vaak machines op basis van ‘no cure no pay’. Natuurlijk zou het mooi zijn als een klant in een keer 50 trailer movers afneemt. Maar ik ben minstens zo blij met een partner die er één wil om samen ervaringen mee op te doen.”

Learning by doing

Hoe ziet de ideale innovatiepartner en use-case er uit? Jorn Gijsbers: “We zoeken een partner die zegt: we gaan dit samen doen. Ik zie het probleem en ik wil naar een oplossing innoveren. Ik snap dat de techniek nu nog niet geheel af is, maar we zijn ervan overtuigd dat hier iets goeds uitkomt.”

“Daarnaast moet de use-case overzichtelijk zijn. Ik zie in de markt veel experimenten met yard automation die naar mijn mening te complex zijn, zoals in mixed-traffic situaties. Begin met de simpele use-cases. ‘Learning by doing’ is in deze fase heel belangrijk. Ik zie geen aspecten die we niet kunnen oplossen. Ik zie voor me dat we echt op locatie met een partner samen aan een use-case werken. Daarbij helpt het dat we bij TNO specifieke kennis hebben van logistieke processen.”

Gijsbers benadrukt dat we geen tijd te verliezen hebben en nu in actie moeten komen. “We moeten aan de slag. Wil Nederland ook in de toekomst een belangrijke logistieke hub blijven, dan kan dat niet zonder een vorm van yard automation. Uiteindelijk wordt het onderdeel van een verregaand geautomatiseerde keten. Maar het begint op de yard, daar is op korte termijn de grootste winst te behalen. Uiteraard moet je willen investeren om bij de koplopers te horen, maar die voorsprong is uiteindelijk veel waard, daarvan ben ik overtuigd.”