Dit is onze tijd: werken aan veiligere zelfrijdende auto’s

Chris van der Ploeg richt zich op het versterken van het zelfbewustzijn en het situationeel bewustzijn van geautomatiseerde voertuigen. Hij geeft een voorbeeld: “Stel er is iets mis met het stuursysteem, dan kan het voertuig zelf de bestuurder waarschuwen om de ANWB te bellen. En wat doe je bijvoorbeeld als je een onoverzichtelijk kruispunt nadert? Dat is een vraag die in voertuigen die nu op de weg rijden nog totaal geen rol speelt, maar wel een grote oorzaak is van verkeersongevallen wereldwijd.”

Kwetsbaar in het verkeer

De afgelopen vier jaar is hij, naast zijn werk bij TNO, gepromoveerd op deze onderwerpen bij de TU Eindhoven. Chris: “Als motorrijder realiseer ik me hoe kwetsbaar je bent in het verkeer. Daardoor begon ik na te denken over hoe dat zou gaan met geautomatiseerde voertuigen. We zijn nu namelijk best afhankelijk van oogcontact maken of zwaaien naar een medeweggebruiker om onze intentie te communiceren.”

Vlag of verkeerslicht?

Sommige zelfrijdende auto’s interpreteren op dit moment wapperende vlaggen nog als knipperende verkeerslichten. Dat is een voorbeeld van hoe het níet moet, zegt Chris. “Hier zit geen ‘menselijk’ redeneren in. Er wordt alleen naar vorm en beweging gekeken. TNO werkt aan een systeem dat kan redeneren op basis van kennis, in plaats van data. Wij willen hiervoor gebruikmaken van AI op een manier die verklaarbaar blijft. Een collega van me noemt dit ‘hybride AI’. Dat ‘hybride’ zit hem in de combinatie van het gebruik van data én achterliggende kennis van de ontwerper die het systeem en de omgeving kent.”

Kennis delen

Een van de grootste uitdagingen is om de theorie naar de praktijk te brengen, vertelt Chris. “Daarvoor is het belangrijk om kennis met elkaar te delen. Een aantal belangrijke spelers in de markt van zelfrijdende voertuigen werkt erg geïsoleerd en publiceert bijna nooit onderzoeksresultaten. Hierdoor kunnen externen niet zien wat er soms fout gaat. Zo blijft de oorzaak van een ongeval of storing vaak speculatie, dat helpt niet voor de publieke acceptatie van deze voertuigen. En niet voor het onderzoek. Bij TNO haal ik het meest uit praten met elkaar.”

De koppen bij elkaar

Chris praat niet alleen met onderzoekers binnen TNO, hij werkt juist met veel verschillende partijen. “Denk aan universiteiten en instituten. En van autofabrikanten tot een partij als RDW, de organisatie die rijbewijzen uitgeeft en kentekens registreert. Tijdens mijn promotieonderzoek en mijn werk bij TNO heb ik met zo’n twintig externe partijen samengewerkt en onderzoek gepubliceerd. Daar ben ik erg trots op.”

Van visie naar impact

“Als ik bij een autofabrikant zou werken, had ik alleen invloed kunnen uitoefenen op één partij. Vanuit TNO zetten we juist een grote visie op, en brengen we meerdere partijen bij elkaar. Zo maken we samen een grotere maatschappelijke impact.”