Duurzamer asfalt met het vervolg van Knowledge-based Pavement Engineering

Wanneer noem je een kennisprogramma geslaagd? Als het inzichten en bruikbare resultaten heeft opgeleverd. Maar Dave van Vliet, senior consultant, wil ook graag benadrukken hoe belangrijk de samenwerking met partners Rijkswaterstaat en TU Delft was en is. "Het is echt door het samen optrekken dat we zo ver zijn gekomen. Je bent complementair aan elkaar. Waar de TU zich vooral bezig houdt met de wetenschappelijke kant en fundamentele vraagstukken – het doorgronden en begrijpen – kijken wij naar de toepassing. Hier kunnen verschillende partijen weer op voortborduren. Nieuwe inzichten in de kwaliteit van bitumen en het testen ervan, leidden bijvoorbeeld tot andere eisen aan het materiaal."

Nieuwe materialen en manieren om te beoordelen

Maar eerst terug naar de start van KPE in 2021. Coen Smits, programmaleider KPE, noemt de duurzaamheidsdoelstellingen van Rijkswaterstaat als dé motivatie in het programma: "De ambitie is om in 2030 klimaatneutraal en met de helft minder nieuwe grondstoffen te werken op de rijkswegen in Nederland. Dan moeten we wel weten hoe en waar effectief winst te behalen is."

De markt is volop bezig met de transitie, en er zijn al heel wat aanknopingspunten, zegt Smits. Er wordt meer hergebruikt, er kan op een lagere temperatuur geproduceerd worden, er wordt gezocht naar alternatieven voor bitumen.

"Dit zijn de meer technische oplossingen. Maar dat moet je vervolgens ook kunnen meten en beoordelen. Hoe weet je dat het goed is en aan de eisen voldoet? Hoe kun je als leverancier een garantie op de kwaliteit en levensduur geven? Met deze vraagstukken kwam Rijkswaterstaat bij ons en de TU Delft terecht."

De levensduur van een deklaag

Met het komende vervolg van KPE kunnen we de afgelopen 4 jaar zien als eerste fase. "Hierin was veel aandacht voor de bovenste laag van asfalt: de deklaag", vertelt Van Vliet. Daar alleen al viel veel kennis te behalen, zoals over 'rafeling', wanneer er schade optreedt in het wegdek. "En we deden dus bruikbare kennis op over de kwaliteit van bitumen en hoe je dit kunt testen. We brachten prestatie-indicatoren voor bindmiddel in kaart waarmee je kunt verifiëren hoe geschikt het is om in asfalt toe te passen”. Ook kwam er meer inzicht in het effect van band-wegdek-interactie op het brandstofverbruik, oftewel de 'rolweerstand' van asfalt.

"Daarnaast hebben we gewerkt aan een basis voor een 'levensduurvoorspellend model'" vult Smits aan. "Hoe voorspel je de levensduur, welke gegevens heb je nodig? Op basis van materiaalproeven kregen we inzicht in hoe lang asfalt meegaat. Dit is een voorbeeld van een project met een sterke datagedreven insteek. Tot nu toe doen we dat met data uit het lab, waar we overigens wel asfalt vanuit de praktijk kunnen gebruiken en meenemen in het testen van de duurzaamheid."

Het samenvattend rapport met resultaten uit de eerste fase van KPE is eind 2024 gepubliceerd.

Door met data

Met wat we leerden kunnen we de komende 4 jaar weer verder. Het programma wil nu op 3 hoofdthema's meer kennis opdoen over de deklaag. Een thema is 'multiple recycling': wat doet vaker recyclen met de kwaliteit? Daarnaast komt de beoordelingsmethodiek voor innovatieve asfaltmengsels en de productie aan bod. Tot slot is het gebruik van data een thema: hoe zet je gegevens in voor asfaltonderzoek, hoe kunnen we gegevens over prestatie slim koppelen? Daarbij krijgt ook de ontwikkeling van het model om de levensduur te voorspellen een vervolg.

Smits vertelt waarom hij blij is met het vervolg van KPE: "De combinatie van wetenschappelijke en toegepaste kennis helpt concrete stappen zetten in de verduurzaming. Kennis die nuttig is voor de markt in wegenbouw en asfalt: daar wordt het asfalt uiteindelijk op grote schaal gemaakt en gebruikt. Juist door de verschillende soorten kennis te delen, letterlijk bij elkaar over de vloer te komen, komen we verder. En leren we elkaar steeds beter kennen."

De toekomst van asfalt: resultaten, toelichting, vooruitblik

Donderdag 27 maart delen TNO, de TU Delft en Rijkswaterstaat samen de inzichten en resultaten die het kennisprogramma tot zover heeft opgeleverd. Wat is er onderzocht, wat zijn de resultaten, én wat staat er de komende jaren op de rol? Een mini-symposium met ruimte voor kennismaken, kennis delen en vakinhoudelijke discussie.