Gesegmenteerd kijken naar de CO2-voetafdruk van groepen mensen

Van feitelijk gedrag naar 8 segmenten in onze samenleving

"Voor gerichter beleid is meer informatie nodig," zegt Charlotte Smit, Senior consultant energietransitie studies. Welke groepen mensen kun je onderscheiden die ongeveer hetzelfde gedrag laten zien als het gaat om de uitstoot van broeikasgassen? Wat zijn de kenmerken van deze groepen en hoe is hun voetafdruk opgebouwd?

Om inzicht te krijgen in deze vragen, hebben we bij TNO het feitelijke bestedingsgedrag van Nederlanders onderzocht. Dus wat ze daadwerkelijk uitgeven aan bijvoorbeeld voedsel, wonen, recreëren en reizen. We gebruikten computermodellen om deze gedragsdata te groeperen en te koppelen aan verschillende kenmerken zoals inkomen, opleiding en woonsituatie. Het resultaat: 8 segmenten waarin Nederlanders met een vergelijkbare CO2-voetafdruk per persoon zijn gegroepeerd. Deze modelmatige manier van segmenteren heet Latent Class Analysis."

Het ene 2,2 persoonshuishouden is het andere niet

"Verschillende organisaties hebben de uitstoot van Nederlandse huishoudens al in kaart gebracht," vervolgt Smit, Senior Consultant Energietransitie bij TNO. "Zo schetste Milieu Centraal de opbouw van de voetafdruk van een gemiddeld gezin van 2,2 personen. Ook keken ze naar de uitstoot per inkomensgroep. Maar daarbinnen zijn ook andere variabelen te benoemen. De voetafdruk van samenwonende dertigers bijvoorbeeld, is waarschijnlijk anders opgebouwd dan die van een ouder echtpaar. En een modaal gezin van 5 personen maakt andere keuzes dan een alleenstaande met hetzelfde inkomen."

Onverwachte inzichten

"Door te kijken naar de pure gedragsdata kwamen er segmenten naar voren met kenmerken die je van tevoren misschien niet zou hebben bedacht," legt Smit uit. "Bijvoorbeeld relatief jonge (32) hoogopgeleide mensen die alleen wonen, bewust eten en relatief vaak de trein pakken, maar wel zoveel uitstoten met vliegen dat ze de op twee na grootste voetafdruk hebben."

Verbanden tussen uitstoot en kenmerken

"Buiten onverwachte inzichten zijn er ook duidelijke verbanden te zien die minder onverwacht zijn," zegt Smit. "Zoals het verband tussen een hoger inkomen en een hogere uitstoot. Wat daarbij opvalt is dat er voor verschillende huishoudensgroottes een kantelpunt zit, bijvoorbeeld bij huishoudens van 3 of meer personen, op een inkomen van 30.000 euro. Daarboven ga je vrijwel direct naar een hoger segment in uitstoot. Een ander duidelijk verband is de grootte van het huishouden. Hoe meer personen in het huishouden, hoe lager de uitstoot per persoon. Wat niet vreemd is, aangezien veel producten en voorzieningen kunnen worden gedeeld."

De meerwaarde: gerichter en effectiever maatregelen nemen

De acht segmenten bieden waardevolle inzichten in het gedrag van verschillende groepen mensen, wat helpt bij het ontwikkelen van beleid, maatregelen en gerichte campagnes. Per segment kunnen beleidsmakers zo bepalen waar de grootste verbeteringen mogelijk zijn.”

Waar ligt het grootste reductiepotentieel?

"Wat opvalt, is dat maar liefst de helft van alle Nederlanders valt in segmenten met een hoge uitstoot," zegt Smit. "De andere helft heeft een gematigde of lage uitstoot. Het reductiepotentieel in de 4 segmenten met een hoge uitstoot is dus groot. Als de mensen in deze segmenten een vergelijkbare uitstoot zouden hebben als de huishoudens in segment 1 tot en met 4, dan zou er al een reductie behaald kunnen worden van 25 tot 49% van onze totale broeikasgasemissie."

En nu? Effectiever sturen door gesegmenteerd te kijken

"De broeikasgasafdruk per segment is een waardevol hulpmiddel voor overheden en andere organisaties die zich bezighouden met verduurzaming," concludeert Smit. "Door gesegmenteerd te kijken en beleid daarop te richten, kun je precies die gedragsverandering bij die ene doelgroep proberen te bereiken, om de grootste impact te realiseren."