Groepszorg voor moeders en hun partners

Sterfte en morbiditeit onder moeders en pasgeborenen

De slechte kwaliteit van de gezondheidszorg voor moeder en kind (qua inhoud en uitvoering) is aangemerkt als onderliggende oorzaak van vermijdbare sterfte en morbiditeit onder moeders en pasgeborenen. De slechte zorgkwaliteit is ook een belangrijke factor die bijdraagt aan onvoldoende benutting van gezondheidsdiensten voor moeders en kinderen.

Verbeteringen in de klinisch-medische dienstverlening als zodanig hebben niet geleid tot een beter gebruik hiervan. Het doorbreken van de vicieuze cirkel van slechte kwaliteit en onvoldoende benutting is noodzakelijk om de zorg en de gezondheidsresultaten voor alle vrouwen en kinderen tijdens en na de zwangerschap te optimaliseren, met name voor kwetsbare bevolkingsgroepen.

Onze beproefde oplossing: groepszorg

Groepszorg op basis van het Centering-model is een nieuw zorgmodel waarbij (aanstaande) ouders begeleiding krijgen in groepen van ongeveer acht tot twaalf vrouwen, met baby’s van ongeveer dezelfde leeftijd. Naast individuele medische controles van moeder en/of baby biedt deze vorm de mogelijkheid van groepsdiscussies over allerlei onderwerpen, afhankelijk van de behoeften, ervaringen en belangstelling van de groep.

Bij vrouwen die groepszorg krijgen, blijken er minder vroeggeboorten te zijn, betere scores op het gebied van geestelijke gezondheid, minder baby’s met een laag geboortegewicht, meer vrouwen die borstvoeding geven, meer tussenruimte tussen geboorten en meer tevredenheid over de zorg. De voordelen blijken vooral onder groepen gemarginaliseerde vrouwen in achtergestelde bevolkingsgroepen.

Goedgekeurd EU-project

Ondanks de vele successen is groepszorg nog niet als standaardzorgmodel doorgedrongen in de gezondheidszorg. De WHO noemt groepszorg een veelbelovend model om de kwaliteit van de zorg te verbeteren en stelt dat verder onderzoek essentieel is om vast te stellen wat de beste mechanismen zijn om het model op een haalbare en duurzame manier te implementeren.

Onlangs heeft de EU ons grote project GC_1000 goedgekeurd, dat is gericht op groepszorg in kwetsbare bevolkingsgroepen in Ghana, Zuid-Afrika, Suriname, Kosovo, België, het Verenigd Koninkrijk en Nederland. De betreffende landen vormen een afspiegeling van de vele verschillende contexten in de wereld voor wat betreft gezondheidszorgstelsels, organisatie van de zorg en eindgebruikers.

De belangrijkste beoogde resultaten van het vierjarige project zijn:

• landenspecifieke blauwdrukken voor duurzame implementatie in de zeven doellanden
• toolbox met uitvoeringsstrategieën
• een open access database met geanonimiseerde gegevens van het GC_1000-project, beschikbaar voor de onderzoeksgemeenschap.

Met dit project dragen we bij aan ontwikkelingsdoel SDG 2 inzake verbeterde voeding (subdoel 2), SDG 3 inzake gezondheid (subdoelen 1 en 2, gezondheid van moeder en kind), SDG 5 inzake gendergelijkheid (subdoelen 1 en 6) en SDG 10 (verminderen van ongelijkheid binnen en tussen landen).

Rol van TNO

TNO is de coördinator van het project en draagt bij aan alle werkpakketten. Onderzoeker Marlies Rijnders: ‘TNO heeft in Nederland grote impact gehad met de implementatie en ontwikkeling van groepszorg voor de eerste 1000 dagen. Met dit nieuwe EU-project kan al onze kennis en expertise worden gedeeld om dit innovatieve gezondheidszorgmodel duurzaam te maken voor de hele wereld. Daardoor zal de gezondheidszorg voor moeders, baby’s en gezinnen verbeteren. Persoonlijk beschouw ik het als een enorm voorrecht om daaraan te mogen meewerken.’