Inclusieve bedrijfsmodellen op basis van samenwerking bevorderen opschaling van kleine bedrijven

Het doel van inclusieve bedrijven is om kwetsbare groepen een rol te geven in de waardeketen, hetzij als producent hetzij als consument. Inclusieve bedrijven moeten opschalen om in de behoeften van de miljoenen mensen ‘onderaan de piramide’ te voorzien. Het gaat hier om het armste twee derde deel van de economische piramide, een groep van meer dan vier miljard mensen die in armoede leven, vooral in lage- en middeninkomenslanden.

Tegelijkertijd moeten deze inclusieve bedrijven wel financieel overeind weten te blijven. De meeste inclusieve bedrijven blijven echter klein en slagen er niet in de waarde te creëren die ze voor ogen hadden.

Opschaling via samenwerking

Inclusieve bedrijven werken meestal nauw samen met partners in het bredere ecosysteem. Zo zijn ze in deze context (de onderkant van de piramide) beter opgewassen tegen tekortkomingen in de markt, zoals beperkte kennis en vaardigheden, slechte regelgeving en gebrek aan fysieke infrastructuur.

Voor opschaling is dergelijke samenwerking ook essentieel. Maar vanwege de uiteenlopende perspectieven, capaciteiten en doelstellingen van die partijen is echter ook afstemming nodig, wat de opschaling van het inclusieve bedrijf juist weer kan vertragen en belemmeren.

Daarom is het cruciaal dat inclusieve bedrijven opschalingsstrategieën ontwikkelen waarmee hun hele ecosysteem wordt afgestemd en versterkt. Dit betekent dat ze strategieën moeten ontwikkelen, met de bijbehorende aanpassingen van het bedrijfsmodel, die essentiële ecosysteemactoren willen en kunnen uitvoeren.

Daarvoor is het van belang dat inclusieve bedrijven de belangrijkste actoren in hun ecosysteem actief bij het opschalingsproces betrekken.

5-stappen-aanpak voor opschaling

Met het oog op de opschalingsproblemen van inclusieve bedrijven hebben we een 5-stappen-aanpak ontwikkeld. De vijf stappen zijn bedoeld als handvat voor inclusieve bedrijven in allerlei sectoren om op te schalen in samenwerking met hun belangrijkste partners, zoals klanten, leveranciers, ngo's, overheid, onderzoeksinstellingen en investeerders.

Om tot een doeltreffende strategie voor het opschalen van inclusieve bedrijfsmodellen te komen, moet dit een gezamenlijke inspanning zijn. Veel dynamischer dan een Canvas-bedrijfsmodel. Inclusieve bedrijven moeten deze vijf stappen dus niet in hun eentje zetten, maar samen met hun belangrijkste partners.

Zoals figuur 1 laat zien, bestaat de aanpak uit vijf opeenvolgende stappen:

1. ambitie
2. inzicht
3. strategie
4. aanpassing
5. evaluatie

In gezamenlijke workshops gaan we aan de slag met diverse tools en methoden om de vijf stappen in praktijk te brengen. Daarbij identificeren we de succesfactoren en hindernissen voor het opschalen van een inclusieve onderneming.

Interactief platform

Naast de 5-stappen-aanpak hebben we ook een interactief platform ontwikkeld waar u informatie kunt vinden en ervaringen kunt uitwisselen over inclusieve, op samenwerking gebaseerde bedrijfsmodellering.

Hier vindt u niet alleen een checklist om te bepalen of u een inclusief bedrijf bent of niet, maar ook interviews met de oprichters waarin ze uitleggen wat uw bedrijf aan deze 5-stappen-aanpak heeft, en een aantal inspirerende voorbeelden. Lees meer over de wetenschappelijke onderbouwing van deze aanpak en word lid van onze interactieve community!

Deze praktische tool en het platform zijn ontwikkeld door een samenwerkingsverband van de Universiteit Twente, TNO, Nyenrode Business School, 2Scale en The Next Organization, met financiële steun van NWO.