Caroline van der Weerdt

Een innovatie is pas geslaagd als mensen het daadwerkelijk gebruiken én hun gedrag ermee aanpassen, daar is Caroline van der Weerdt van overtuigd. ‘Zou elk onderzoeksproject van TNO niet standaard een eigen gedragsdeskundige moeten hebben?’

Caroline is senior consultant bij de unit Defense, Safety & Security van TNO. ‘Mijn focus is het doorgronden van het gedrag van de eindgebruiker. Wie zijn die mensen voor wie we innoveren? Ik onderzoek de invloed van innovaties op het gedrag van mensen. Ook kijk ik hoe we op basis van dit gedrag de innovatie nog succesvoller kunnen maken.’

Zij zorgt zo voor de verbinding tussen TNO-collega’s die de innovaties bedenken, de opdrachtgever en de gebruikers. ‘Soms lijkt een innovatie veel potentie te hebben, maar lost die niet de systemische problemen op. En dat is waar de eindgebruiker juist behoefte aan heeft. Die werelden wil ik overbruggen. Hoe zorgen we dat de juiste persoon vooruit helpen, op het juiste moment?’

‘Ik richt me specifiek op complexe sociaal maatschappelijke thema’s. Voedselvoorziening, of migratie bijvoorbeeld. Een project waar ik onlangs aan heb gewerkt draaide om digitale technieken waarmee we de voedselproductie op peil kunnen houden, zelfs al verandert het klimaat.’

In dit project ontwikkelen ze een digitale tool waarmee een boer water kan besparen. ‘De tool vertelt boeren, op basis van allerlei harde data, hoe verzadigd de bodem is. Dan hoeven ze niet langer te sproeien als het eigenlijk niet nodig is.’

‘Mijn opdracht in zo’n project is om me te richten op de rol van de boer. Uit mijn onderzoek bleek bijvoorbeeld dat autonomie voor boeren heel belangrijk is: ze vertrouwen op kennis die generatie op generatie wordt doorgegeven. Ze maken dus vaak beslissingen op basis van ervaring en intuïtie, terwijl de tool alleen harde data meeweegt. Soms komt daar dus een ander advies uit, dan de inschatting van de boer. Ik probeer dan een praktische oplossing te verzinnen.

Bijvoorbeeld de mogelijkheid om de inschatting van de boer mee te nemen, als die bijvoorbeeld wél wil sproeien terwijl de data adviseert om het niet te doen. Of andersom. Uitkomsten kunnen dan vergeleken worden en zo wordt het werken met een tool een samenwerking in plaats van iets opdringerigs. Ook moet je aandachtig zijn wie je aanspreekt bij het promoten van zo’n tool; op het boerenbedrijf heeft een partner vaak een belangrijke rol in investeringsbeslissingen.’

Ze geeft nog een voorbeeld waarbij gedrag de sleutel is om een innovatie op grote schaal uit te rollen. ‘Er sneuvelt vaak al veel voedsel voor het de winkels bereikt. Dit komt omdat vraag en aanbod niet goed op elkaar worden afgestemd. We kunnen boeren uitrusten met tools om rijpheid te meten en zo preciezer te bepalen wanneer geoogst kan worden. Maar in dit geval is het feitelijke probleem van systemische aard; er wordt binnen de keten niet voldoende, of niet de juiste, informatie gedeeld. De tool gaat dus alleen werken als er door partijen in de keten afspraken gemaakt worden over het delen van informatie. Dit knelpunt maken wij expliciet en noemen we als randvoorwaarde bij de uitrol van een oplossing.’

‘Voordat ik als consultant bij TNO kwam werken, hield ik me op de marketingafdeling van een telecombedrijf bezig met gedrag van klanten en in het bijzonder hun gebruik van innovaties op het gebied van ICT. In die tijd werkte ik aan een project samen met een onderzoeker van TNO. We vonden elkaars werk zo intrigerend dat we uiteindelijk van plek zijn geruild.’

Grootste drijfveer

‘Bij TNO mag ik elke dag weer een nieuwe puzzel oplossen. En wat ik doe heeft maatschappelijke impact. Dat is toch geweldig? Omdat ik een vrij specifiek profiel heb, weten collega’s me goed te vinden. Ze vertrouwen op mijn expertise en ik op die van hen.

Als ik mogelijkheden zie, stap ik op de juiste mensen af om het voor elkaar te krijgen. Soms moet je zelf bellen en zeggen: hier heb ik wat toe te voegen. Dat heeft ertoe geleid dat ik nu werk aan dingen die mijn hart sneller doen kloppen. Het mooie van TNO vind ik dat je zo écht aan jobcrafting kunt doen.

En ik heb nog een missie: ik zou willen dat elk onderzoeksproject standaard een eigen gedragsdeskundige heeft. Dat het menselijke nog meer wordt meegenomen in alles wat we doen. Hoe ik dit voor me zie, deel ik graag met zoveel mogelijk collega’s, zowel bij de koffieautomaat als aan de vergadertafel.’