Robert Kleemann

Onderzoeksgebied

Na mijn opleiding in de fysiologische chemie en biochemie aan de universiteiten van Tübingen en Freiburg (Duitsland) begon ik mijn carrière als onderzoeker aan de universiteit van Stuttgart-Hohenheim en het Fraunhofer Institute Stuttgart, waar ik me met name richtte op ontstekingscascades en immuniteit (PhD; summa cum laude). In de afgelopen 20 jaar ben ik geïnteresseerd geraakt in de fysiologie van het gehele lichaam en heb ik mijn expertise uitgebreid met kennis over voeding, stofwisseling en farmacologie. In de loop van de jaren heb ik steeds meer inzicht gekregen in de onderliggende mechanismen van een breed scala aan metabole ziekten en ontstekingsaandoeningen, waaronder hart- en vaatziekten, NAFLD/NASH en neurodegeneratieve aandoeningen. In mijn werk bij TNO richt ik me op de wisselwerking tussen stofwisseling en ontstekingen; hieruit zijn diverse patenten, ruim 130 publicaties (met meer dan 12.500 citaten, H-index: 59) en nieuwe technologieën voor biomedisch onderzoek voortgekomen, waaronder translationele experimentele modellen die de menselijke pathofysiologie weergeven en verfijnde analysetools voor de profilering van biomarkers. In mijn onderzoek combineer ik gegevens uit zowel studies bij mensen als preklinische studies om het effect van externe factoren (bijv. voeding, lichaamsbeweging, stress) op onze stofwisseling te beoordelen en te kijken hoe de verstoring van de stofwisseling leidt tot ontstekingen. Deze 'metabole ontstekingen' veroorzaken allerlei ziekten, zoals obesitas, diabetes, atherosclerose, kwetsbaarheid en dementie. In mijn werk bij TNO ontwikkel ik strategieën om de controle over de stofwisseling terug te krijgen om zo chronische ontstekingen te verminderen en deze ziekten te behandelen door een combinatie van leefstijl- en voedingsstrategieën en medicijnen. Ook bij mijn werkzaamheden bij het Leids Universitair Medisch Centrum (universitair hoofddocent bij de afdeling Vaatchirurgie), de Universiteit Wageningen (afdeling Fysiologie van Mens en Dier) en het Radboud UMC (afdeling Translationele neuroanatomie) komt deze interdisciplinaire aanpak van pas.

Recente resultaten

Als hoofdwetenschapper ben ik verantwoordelijk voor het opzetten van grote internationale consortia, waarbij vaak meerdere wetenschappelijke disciplines en een breed scala aan partners uit zowel de wetenschap als het bedrijfsleven bij betrokken zijn. Onze belangrijkste partners zijn meestal farmaceutische bedrijven, levensmiddelenbedrijven en middelgrote ondernemingen met geavanceerde diagnostische tools. Een aantal voorbeelden van onlangs opgezette publiek-private samenwerkingen (PPS) en grotere onderzoeksprogramma's (ERP; H2020) zijn:

• PPS 'ProLiver' (voor de ontwikkeling van nieuwe technologieën en behandelingen voor leververvetting);
• PPS 'Muscle Healt' (genderverschillen op het gebied van spiergezondheid/zwakte en de rol van veroudering)
• PPS 'GLoBAL' (internationaal consortium voor onderzoek naar de wisselwerking tussen organen langs de darm-hersenas)
• ERP 'Body Brain Interactions' (voor de ontwikkeling van nieuwe platformen voor humaan en preklinisch onderzoek naar de wisselwerking tussen lichaam en hersenen om cognitieve prestaties te bestuderen en te voorspellen).
• H2020 'Moon' (voor de ontwikkeling van op ramanspectroscopie en OCT gebaseerde apparatuur voor het vaststellen van de ziekte van Alzheimer)
• PPS 'LipidInflammaGenes' (consortium van de Noorse levensmiddelensector dat onderzoek doet naar de gunstige en schadelijke effecten van consumentenvetten van plantaardige en dierlijke herkomst)

Begeleiding van promovendi

Bij mijn samenwerkingen met academische partners en verschillende universitaire medische centra in Nederland (o.a. WUR, MUmc, AmsterdamUMC, Radboud UMC) hoort ook de begeleiding van promovendi die hun onderzoek bij TNO uitvoeren. Op dit moment werken er drie promovendi bij TNO-MHR/Leiden:

• E. Gart (aansluitend op het project Proliver van TKI-LSH/Agri-Food)
• F. Seidel (ERP Body Brain Interactions met Radboud UMC)
• J. de Jong (TKI-LSH met Universiteit Wageningen)

En de bijdrage aan vijf andere promotie-onderzoeken bij de WUR, het AMC-VUmc, het Radboudmc en het MUmc. Begeleiding van promovendi binnen TNO.

Belangrijkste publicaties

• O.Laurentya, J.van Diepen, I.Bobeldijk-Pastorova et al. SCD1, FADS1, and FADS2 activities as candidate biomarkers of early life growth and adiposity. Lancet eBioMedicine, 2021
• A.M. van den Hoek, G.C.M. Zondag, L.Verschuren et al. A novel nutritional supplement prevents muscle loss and accelerates muscle mass recovery in caloric-restricted mice. Metabolism, 2019.
• M.C. Morrison; L. Verschuren; K. Salic et al. OCA modulates serum metabolites and gene signatures characteristic for human NASH and attenuates inflammation and fibrosis progression in Ldlr-/-.Leiden mice. Hepatol.Commun., 2018