Missiegedreven onderzoeks- en innovatiebeleid

In Europa is er veel interesse in missie gedreven onderzoeks- en innovatiebeleid. Dit wordt gezien als de manier om de impact van onderzoek en innovatie te vergroten en het vinden van oplossingen voor complexe maatschappelijke uitdagingen te versnellen. Daarnaast biedt het concept de mogelijkheid om burgers meer te betrekken, bijvoorbeeld bij de selectie van missies en de implementatie. Hiermee kan het draagvlak voor onderzoek en innovatie worden vergroot.

Achtergrond

Het concept van missie gedreven onderzoeks- en innovatiebeleid is niet nieuw. Het Apollo-project van de Amerikanen uit de jaren '60 is een klassiek voorbeeld. Ook de Franse 'Grand projects', zoals de Concorde, behoren hiertoe.

Missies onderscheiden zich van het hedendaagse beleid door de heldere en meetbare doelstellingen die verbonden zijn aan een tijdlijn (zoals een man op de maan en weer veilig terug voor 1970). Missies zijn vaak grootschalig (in budget/middelen) en vereisen multidisciplinaire en sector overstijgende samenwerking om radicale oplossingen voor maatschappelijke uitdagingen te vinden. De missies worden ondersteund met een mix aan beleidsinstrumenten (vraag en aanbod) en hebben naast het vinden van een oplossing, ook als doel om nieuwe markten te creëren.

Maatschappelijke uitdagingen

De aanpak met missies is juist voor de grote, complexe en domeinoverstijgende maatschappelijke uitdagingen een effectieve aanpak. Voor uitdagingen zoals vergrijzing en klimaatverandering zijn de oplossingen vaak (nog) niet duidelijk. De urgentie om oplossingen te vinden neemt echter toe. Met grootschalige en gerichte missies, waarin verschillende expertises worden samengebracht, en die kunnen rekenen op een breed draagvlak (politiek en samenleving), kan dit worden versneld.

Missies onderdeel van EU en Nederlands beleid

Zowel in de Europese Unie, als in Nederland wordt momenteel ingezet op het missiegedreven beleid. Tijdens de Europese onderzoek en innovatie dagen (22-24 september 2020) zijn vijf missievoorstellen voorgelegd aan de Europese Commissie. In Nederland zijn vier thema’s en 25 missies geformuleerd voor het missie gedreven Topsectoren- en innovatiebeleid. Ter voorbereiding heeft TNO in 2018, als partner van een Europees consortium, twee onderzoeken uitgevoerd naar het concept en de mogelijke impact van missie gedreven innovatiebeleid. Daarnaast heeft TNO in 2018 De Staat van Nederland Innovatieland gepubliceerd met missie gedreven innovatiebeleid als onderwerp.

Kansen voor Nederland

De afdeling Strategy & Policy onderzoekt hoe missies het beste kunnen worden opgezet en welke kansen dit voor Nederland biedt. Daarnaast richten wij ons op het verbinden van initiatieven op verschillende niveaus (lokaal, regionaal, nationaal en Europees), de rol van sleutel technologieën, het stimuleren van experimenten en innovatie, en het monitoren en evalueren van de voortgang, resultaten en impact van missie gedreven innovatie processen.

Hierbij kijken we ook naar manieren waarop burgers betrokken kunnen worden bij de besluitvorming. Nadrukkelijk wordt naar de Europese ontwikkelingen gekeken en brengt TNO in kaart hoe Nederland zich het beste kan positioneren.