Doorbraak in schreeuwend personeelstekort

Personeelstekort bij o.a. de Politie en Ministerie van Defensie

Vaak horen we dat er een groot personeelstekort is. Maar waar gaat het dan precies over? Een paar voorbeelden: bij de politie zijn er de komende jaren 17.000 nieuwe medewerkers nodig. Dat is een kwart van de totale omvang van ongeveer 62.000 fte.

Op 1 juli 2021 had het ministerie van Defensie, waar in totaal 66.818 fte werkzaam zijn, 8.637 militaire vacante functies, dat is ongeveer 20% van het totale aantal militaire functies (41.250 fte), hoewel dit niet allemaal vacatures zijn.

Het Prognosemodel Zorg en Welzijn geeft aan dat we in 2022 een tekort van 74.000 mensen mogen verwachten en ongeveer 30% van de industrie ervaart een tekort aan arbeidskrachten. Arbeidsmarktanalyses van CBS laten zien dat personeelsschaarste alleen maar gaat toenemen, onder andere vanwege de vergrijzing. Deze ontwikkelingen maken het vullen van alle openstaande vacatures niet meer realistisch; alternatieve oplossingen zijn nodig.

Personeelstekort: one size does not fit all

In de afgelopen jaren was er nog hoop dat technologie het personeelstekort zou kunnen oplossen. Maar ondanks alle technologische innovatie is het tekort alleen maar gestegen. Inmiddels is duidelijk dat de inzet van technologie ook onbedoelde effecten kan hebben waardoor het personeelsprobleem nog groter wordt, bijvoorbeeld als daardoor meer schaars technisch personeel nodig is.

Het ene personeelstekort is bovendien het andere niet. Als teveel medewerkers weg gaan omdat ze ontevreden zijn over de arbeidsvoorwaarden, biedt de technologie geen oplossing. Het bieden van meer salaris bijvoorbeeld ligt dan meer voor de hand. Maar meestal is er meer nodig omdat er meer problemen tegelijk spelen. Slimme combinaties van maatregelen moeten gezocht worden om het personeelstekort écht aan te pakken. Maar de vraag is: hoe doe je dat en wat levert het op?

Werken aan een totaaloplossing: compositie en balans

Het complexe probleem van het massale personeelstekort vereist een nieuw perspectief, namelijk een bredere systeemaanpak. Door systematische en multidisciplinaire analyse van oorzaken, passende maatregelen en (on)gewenste effecten wordt toegewerkt naar een totaaloplossing die veel meer is dan de som der delen.

Met deze aanpak kunnen organisaties komen tot een optimale balans tussen technologie, duurzame inzetbaarheid van personeel, en arbeidsorganisatie. Hiermee kunnen organisaties hun personeelstekorten substantieel reduceren.

Door de aanpak in allerlei organisaties toe te passen, ontstaat er functie- en sector-overstijgend meer inzicht in de effectiviteit van maatregelen. Als organisaties hierdoor beter weten wat ze moeten doen, kan het schaarse arbeidspotentieel in onze samenleving beter worden benut. Op deze manier voorkomen we dat onze gezondheid, veiligheid en productiviteit nog verder in gevaar komen.